Piotr Kołodziejczyk, Barbara Rozińska, Tomasz Roziński

Mykoplazmowe zapalenie płuc

Mykoplazmowe zapalenie płuc (MPS), zwane enzootyczną bronchopneumonią, grypą, lub enzootycznym odoskrzelowym zapaleniem płuc, jest problemem zarówno zdrowotnym jak i ekonomicznym w hodowli trzody chlewnej. Choroba charakteryzuje się wysoką zachorowalnością, ale niską śmiertelnością. Głównymi stratami wynikającymi z zachorowań świń na MPS są przede wszystkim: wydłużenie okresu tuczu średnio o 12 dni oraz zwiększenie zużycia paszy średnio o 0,09 kg na kilogram przyrostu.

            Głównym czynnikiem etiologicznym choroby jest Mycoplasma hyopneumoniae (Mhp), bakteria specyficzna wyłącznie dla świń. Drobnoustroje te nie posiadają ściany komórkowej, w związku z tym charakteryzują się bardzo dużym polimorfizmem, a wewnętrzny cytoszkielet pozwala im na wykonywanie ruchu obrotowego i postępowego, co ułatwia adhezję do nabłonka górnych dróg oddechowych. Mykoplazmy są bakteriami Gram-ujemnymi, lecz wybarwiającymi się dosyć trudno. Zarazek występuje ubikwitarnie i w normalnych warunkach jest nieinwazyjny. Dopiero takie czynniki jak nieprzestrzeganie zasady „całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste” (cpp-cpp), duże zagęszczenie zwierząt, wysokie dobowe amplitudy temperatur oraz złe warunki środowiskowe powodują rozwój klinicznej postaci choroby. Do zakażenia dochodzi głównie drogą aerozolową, a źródłem są najczęściej świnie będące nosicielami zarazka. W stadzie zakażenie szerzy się pionowo (infekcja prosiąt ssących od loch) lub poziomo (poprzez bezpośredni kontakt zwierząt chorych lub nosicieli ze zwierzętami zdrowymi), ale nigdy nie obejmuje całego stada.

            Mykoplazmy dzięki silnym właściwościom adhezyjnym posiadają zdolność zasiedlania nabłonka rzęskowego górnych dróg oddechowych, w efekcie czego dochodzi do uszkodzenia i zniszczenia rzęsek oraz komórek nabłonka oddechowego, co z kolei umożliwia wtórne zakażenie takimi bakteriami jak Pasteurella multocida, Actinobacillus pleuropneumoniae,Streptococcus suis i Salmonella choleraesuis.

            Do głównych objawów choroby zaliczyć można kaszel – początkowo suchy i nieproduktywny, potem wilgotny i napadowy, słyszalny u nielicznych zwierząt przy porannym przeglądzie stada, nasilający się po wzmożonym ruchu. Duszność i niewydolność oddechowa objawiająca się tzw. „robieniem bokami” uwidacznia się w miarę trwania choroby i towarzyszy jej zwykle wyciek z nosa oraz zapalenie spojówek. Gorączka z reguły nie występuje. Podwyższenie wewnętrznej ciepłoty ciała oraz inne objawy kliniczne spowodowane są zakażeniami wikłającymi. W miotach dotkniętych chorobą pojawiają się zwierzęta charłacze, o charakterystycznym wyglądzie, z podkasanym brzuchem i wygiętym grzbietem, często z widocznymi strupowatymi zmianami na skórze.