Pytania czytelników

 Bronisław pyta: Czy rzeczywiście KE waha się w sprawie nowelizacji przepisów o dobrostanie zwierząt i ochronie środowiska?

W pierwszych dniach września br. na łamach brytyjskiego „Financial Times” ukazał się artykuł, w którym dwaj korespondenci gazety informują, że wśród brukselskich urzędników pojawiały się opinie o możliwej rezygnacji Komisji Europejskiej z planów nałożenia nowych, bardziej restrykcyjnych przepisów mających na celu poprawę dobrostanu zwierząt, a także ochronę środowiska. Zawieszenie prac nad nowelizacją wynika, jak donoszą korespondenci FT, z obaw KE przed nadmiernym wzrostem kosztów produkcji rolniczej, a tym samym wzrostem cen żywności. Obawy KE budzi też narastający sprzeciw społeczny wobec dalszego zaostrzania przepisów chroniących środowisko, a wynikających z zapisów w „Zielonym Ładzie”.

W związku z tym przypomnijmy. Jeszcze w lipcu br. posłowie europejskiego Parlamentu przyjęli stanowisko w sprawie przepisów dążących do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń przez fermy zwierzęce i ukierunkowanie ich działania na zieloną transformację. Głosując za utrzymaniem dotychczasowych przepisów europosłowie postanowili włączyć do nich także fermy tuczu trzody chlewnej (o obsadzie większej niż 2 tys. stanowisk dla świń o m.c. ponad 30 kg) oraz fermy produkujące prosięta (o obsadzie większej niż 750 loch).

Przyjęcie stanowiska było niezbędne do negocjacji Parlamentu z Radą Europejską w sprawie zapowiadanej nowelizacji obowiązujących przepisów wynikających z Dyrektywy 2010/75/UE IED (Industrial Emissions Directive). Dyrektywa ta, przyjęta w 2010 r., jest jednym z najważniejszych aktów prawnych Unii Europejskiej regulujących zasady ochrony środowiska w związku z prowadzoną wszelkiego rodzaju działalnością gospodarczą na terenie UE, w tym regulujących emisję zanieczyszczeń przez rolnicze instalacje przemysłowe.

Projekt zmian Dyrektywy 2010/75/UE IED został przedstawiony przez Komisję Europejską w kwietniu ub.r. Przypomnijmy, że Dyrektywa 2010/75/UE określa m.in. sposób przygotowywania i wydawania pozwoleń zintegrowanych, czyli decyzji administracyjnych regulujących zasady funkcjonowania wszelkich dużych instalacji przemysłowych, w tym ferm zwierzęcych. Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego składa właściciel fermy, a decyzję wydaje organ administracyjny.

Przedstawiony przez KE projekt nowelizacji przewiduje zaostrzenie poziomu zakresu emisji BAT. Przewidziany jest także większy udział podmiotów zewnętrznych w trakcie przygotowywania pozwoleń zintegrowanych (organizacje pozarządowe i społeczne na prawach strony). Możliwość odwołania się do wymiaru sprawiedliwości nie byłaby zatem ograniczona wyłącznie do uczestników postępowania, co pozwalałoby zaskarżyć wydane pozwolenie i warunki praktycznie przez każdego pod dowolną przyczyną. Zwiększeniu ma ulec rola uzgodnień transgranicznych, jeśli emisja danej instalacji mogłaby oddziaływać na środowisko sąsiedniego kraju. Proponowane zmiany – wg przedstawicieli administracyjnych organów ochrony środowiska – doprowadzą do całkowitego sparaliżowania procesów wydawania pozwoleń zintegrowanych.

Udzielanie odstępstw od zakresów BAT, o które mógłby wystąpić podmiot wnioskujący, a wynikających z analizy kosztów i korzyści (np. wysokie nakłady przynoszące niewielkie korzyści dla ochrony środowiska), będzie musiało być poparte prowadzonymi na bieżąco pomiarami środowiskowymi, często kosztownymi, a po czterech latach będzie wymagało rewizji i ewentualnie rozpoczęcia ponownego postępowania.

Projekt KE zakłada ponadto istotne zwiększenie elementów potrzebnych do uzyskania zezwolenia oraz obowiązków związanych z koniecznością redukcji emisji (m.in. wdrożenie systemu E-PRTR, kontrolę efektywności wykorzystania surowców, przedstawienie Środowiskowego Systemu Zarządzania oraz Planu Transformacji zgodnego z Gospodarką o Obiegu Zamkniętym i neutralnej klimatycznie działalności itd.).

Kontrola przestrzegania zasad emisji zanieczyszczeń zgodnie z wydanym pozwoleniem zintegrowanym oraz proces nakładania kar zostaną objęte przez organy KE, co oznacza, że nie będą objęte – jak dotychczas – legislacją krajową, wykonywaną przez władze poszczególnych państw członkowskich. Ponadto projekt przewiduje wprowadzenie ułatwień w procesie uzyskiwania odszkodowań przez osoby/społeczności poszkodowane w przypadku szkód zagrażających zdrowiu, przy czym to oskarżony zakład/ferma będzie zobowiązany do zebrania dowodów na swoją niewinność.

Prace na forum Rady UE (przedstawiciele rządów) oraz Parlamentu Europejskiego mają zająć ok. dwóch lat (od kwietnia 2022 r.). Ponadto projekt zakłada półtoraroczny okres na dostosowanie przepisów krajowych i ich wejście w życie, a zatem regulacje zaczęłyby obowiązywać ok. 2026 r.

Opr.: ACONAR

Beata pyta: Czy można kontrolować ryzyko zakażenia się prosiąt bakteriami Salmonella oraz łagodzić przebieg choroby u prosiąt zakażonych tymi groźnymi bakteriami?

Zdrowy przewód pokarmowy to gwarancja szybszego tempa wzrostu, lepszego wykorzystania paszy oraz większej odporności na negatywne, często bardzo szkodliwe oddziaływanie patogenów. Jednym z nich, szczególnie groźnym dla prosiąt, jest Salmonella. Wywołuje ona stan zapalny jelita, w następstwie którego pojawia się u prosiąt szczególnie niebezpieczna biegunka i wynikające z niej odwodnienie organizmu. Niebezpieczna także z tego powodu, że z łatwością zakaża inne prosięta. Nieleczona odpowiednio szybko salmonelloza prowadzi do wyniszczenia i śmierci prosiąt, nawet do 40% stanu prosiąt.

Stan zapalny jelita wywołany zakażeniem Salmonellą niszczy pożyteczną mikroflorę tworzącą w przewodzie pokarmowym tzw. mikrobiotę jelitową. Jest to – najprościej mówiąc – zespół mikroorganizmów (bakterie, archeony, grzyby, pierwotniaki) zasiedlających jelito. Ilość mikroorganizmów znajdujących się w jelicie jest dziesięciokrotnie większa aniżeli ogólna ilość komórek, z których składa się cały organizm, a w samym jelicie grubym u dorosłej świni masa drobnoustrojów wynosi ponad 2 kg!

Bardzo często określenie mikrobiota zamiennie stosuje się z określeniem mikrobiom. Na czym polega różnica? Otóż mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy zasiedlające organizm, natomiast mikrobiom to zbiór genów mikrobioty. Zatem mikrobiom stanowi składową mikrobioty, a wymienne używanie tych określeń jest błędem.

Bakterie jelitowe tworzące mikrobiotę wspomagają trawienie pokarmu, ale także modulują odporność organizmu, wspomagają metabolizm i syntezę związków chemicznych ważnych dla prawidłowego działania neuroprzekaźników, w tym zapewniającej dobre samopoczucie serotoniny oraz kwasu γ-aminomasłowego (GABA).

Pierwszy skład mikrobioty jelitowej tworzy się u prosięcia podczas porodu. Kontakt prosięcia z drobnoustrojami zasiedlającymi drogi rodne lochy stanowi wstępną kolonizację jego organizmu, w tym także przewodu pokarmowego. Kolejnymi czynnikami kształtującymi mikrobiotę jest karmienie prosiąt mlekiem lochy, rodzaj paszy i preparatów pokarmowych podawanych w okresie poporodowym oraz okołoodsadzeniowym, a także zażywane leki (szczególnie antybiotykoterapia), stres i przebyte choroby.

W celu większej kontroli procesu kształtowania się mikrobioty jelitowej zaleca się podawanie prosiętom probiotyków, czyli mieszaniny starannie wyselekcjonowanych szczepów pożytecznych bakterii mających właściwości prozdrowotne. Bardzo ważne jest jednoczesne podawanie prebiotyków, substancji nietrawionych przez enzymy wydzielane przez organizm prosięcia, ale wspomagających rozwój i namnażanie się pożytecznej mikroflory jelitowej. Suplementacja diety prebiotykami ma największe uzasadnienie w przypadku prosiąt, których mikrobiota jest najbardziej podatna na szkodliwe czynniki środowiska.

Bardzo interesujące badania nad efektem prebiotycznym przeprowadzili południowokoreańscy naukowcy, którzy badali wpływ dodatku surowej skrobi ziemniaczanej do paszy dla prosiąt, co powodowało zmniejszenie ryzyka zakażenia się prosiąt bakteriami Salmonella oraz ograniczenie negatywnego oddziaływania bakterii Salmonella na zdrowie prosiąt. Części prosiąt odsadzonych w 28 dniu życia podawano przez okres 21 dni paszę zawierającą 5% dodatek surowej skrobi ziemniaczanej (grupa doświadczalna). Następnie wszystkie prosięta w grupie kontrolnej i doświadczalnej zakażano doustnie inokulatem bakterii Salmonella typhimurium i po dwóch tygodniach karmienia prosiąt z obydwu grup paszą bez dodatku surowej skrobi ziemniaczanej poddano je eutanazji.

Po zakończeniu doświadczenia stwierdzono, że prosięta żywione paszą bez dodatku surowej skrobi ziemniaczanej (grupa kontrolna) i zakażone Salmonellą miały wyraźnie niższą masę ciała w porównaniu do tych prosiąt zakażonych, które były karmione paszą z dodatkiem surowej skrobi ziemniaczanej. Bardziej szczegółowe badania wykazały, że suplementacja paszy surową skrobią ziemniaczaną stymulowała także zdrowy rozwój jelit.

Odporna na trawienie surowa skrobia ziemniaczana jest doskonałym źródłem węglowodanów dla mikroflory jelitowej, co przejawia się zwiększonym wytwarzaniem w jelicie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych mających pozytywny wpływ na sprawne funkcjonowanie tzw. bariery jelitowej. Surowa skrobia ziemniaczana poprawia procesy fermentacyjne zachodzące w jelicie i prowadzi do wzrostu poziomu antyzapalnych cytokin.

Wyniki badań przeprowadzonych przez południowokoreańskich naukowców pozwalają na wykorzystanie dodatku do paszy dla prosiąt surowej skrobi ziemniaczanej zmniejszającej ryzyko zachorowania prosiąt na salmonellozę, a także łagodzenie przebiegu zakażenia prosiąt tymi groźnymi patogenami, dzięki czemu poprawie ulegają tempo wzrostu i spożycie paszy.

Opr.: ACONAR

Sebastian pyta: Czy trwający brak opadów zagraża plonom zbóż w Polsce?

Od kilku miesięcy trwa w Polsce niezwykle emocjonalna dyskusja wokół tzw. problemu zbożowego. Najpierw protesty rolników wywołał spektakularny spadek cen skupu zbóż, także na rynkach światowych, a potem bezcłowy, nieobjęty żadnymi kontyngentami i przy wątpliwej kontroli jakości i zgodności z normami UE, import ukraińskich zbóż na rynek UE, w tym także do Polski. Napiętą sytuację w zbożach dodatkowo skomplikował trwający w Polsce od kilku tygodni brak opadów i pojawiające się oznaki suszy.

Ponieważ znakomita część polskich producentów trzody chlewnej musi kupować zboże do swojej produkcji, a przy tym często jest równocześnie producentem tych zbóż, stąd nie dziwią obawy wśród rolników o stan równowagi podażowo-popytowej na rynku zbóż i wynikającego z tego poziomu cen skupu (sprzedaży) zbóż w bliższej i dalszej perspektywie.

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach przedstawił 14 czerwca br. Komunikat informujący o wystąpieniu warunków suszy w Polsce w okresie od 11 kwietnia do 10 czerwca 2023 r. W Komunikacie podano, że w całym kraju wystąpił deficyt wody dla roślin uprawnych, w tym dla zbóż ozimych i jarych.

Warunki pogodowe, jakie wystąpiły wiosną br. (wysokie nasłonecznienie, duże prędkości wiatrów oraz małe opady atmosferyczne) sprawiły, że na terenie 14 województw nastąpił w glebach znaczny deficyt wody i pojawiły się oznaki suszy. Jedynie na terenie województw małopolskiego i podkarpackiego straty wód w glebach nie były znaczące i dlatego nie stwierdzono tam suszy.

W związku z tym IUNG-PIB ogłosił wystąpienie suszy – zgodnie z definicją określoną w ustawie z dn. 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. nr 150, poz. 1249 z późniejszymi zmianami) – na terenie ww. czternastu województw, która może spowodować, że ostateczne plony główne mogą być niższe o 20% w porównaniu do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

W raportowanym okresie (11.04-10.06.2023) największy zasięg suszy rolniczej objął uprawy zbóż jarych, którą zanotowano na ponad 44% obszaru upraw ornych w kraju (Rys. 1). Susza objęła również uprawy zbóż ozimych; w raportowanym okresie (11.04-30.05.2023) zanotowano suszę na obszarze ponad 36% gruntów ornych kraju (Rys. 2). Zasięg deficytu wody zarówno dla zbóż jarych, jak i ozimych, znacznie zwiększył się w porównaniu do okresu wcześniejszego.

Wskaźnikiem służącym określeniu stanu uwilgotnienia środowiska na podstawie danych meteorologicznych jest Klimatyczny Bilans Wodny KBW, którego wartość jest różnicą pomiędzy wielkością opadów w danym okresie a stratami w wyniku parowania w tym samym okresie. Wartość KBW sygnalizuje mniejsze lub większe zapotrzebowanie roślin na ich nawodnienie.

Wiele cennych, bieżących informacji o stanie nawodnienia gleb w Polsce można znaleźć na stronie internetowej Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach. Monitorowaniem suszy zajmuje się także Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB. Warto także śledzić rady podawane przez specjalistów w zakresie agrometeorologii. Wiedza na podstawie wiarygodnych źródeł pozwala racjonalnie gospodarować w zgodzie z warunkami pogodowymi, na które w praktyce nie mamy żadnego wpływu.

Opr.: ACONAR

Rys. 1. Potencjalny zasięg suszy w Polsce w uprawach zbóż jarych w okresie od 11 kwietnia do 30 czerwca 2023 (INUG-PIB, Puławy, 14.06.2023)

Patrycja pyta: Zainteresował mnie problem przygniatania prosiąt (TCh 5/2023). Jakie jeszcze inne czynniki mogą wpływać na zwiększenie ryzyka przygniecenia prosiąt w kojcu porodowym?

Przygniatanie prosiąt przez lochę stanowi poważny problem na wielu fermach. Są to najczęściej niepotrzebne przyczyny eliminacji prosiąt, przez wielu producentów traktowane jako coś naturalnego i trudnego do całkowitego uniknięcia. A jednak przy bliższym przyjrzeniu się sposobowi zachowania się lochy i prosiąt w kojcu porodowym, zwłaszcza poprzez analizę zapisu kamery wideo śledzącej ruchy lochy i prosiąt w dłuższym czasie w różnych okresach wspólnego przebywania, okazuje się, że możliwe jest ograniczenie ryzyka przygniatania prosiąt.

Bardzo wiele zależy od konstrukcji samego kojce porodowego. Na pytanie, czego powinniśmy oczekiwać po zainstalowaniu kojca porodowego danego wzoru (konstrukcji), odpowiedzią będzie stwierdzenie, że przede wszystkim wystarczającej powierzchni (miejsca) dla spokojnego i bezstresowego wspólnego przebywania zarówno lochy, jak i co najmniej kilkunastu prosiąt. Warto też przyjąć do wiadomości, że „kierownikiem ruchu” w kojcu jest locha. To ona sprawuje nadzór nad prosiętami, karmi je, w razie konieczności ogrzewa, reaguje spokojnie lub nerwowo na ich zachowanie sygnalizowane głosem lub charakterystycznymi przemieszczaniem się. Macierzyńska troska lochy zmusza ją do szybkiego i zdecydowanego reagowania na wszelkie niedogodności dotyczące prosiąt.

Wcześniej zwróciłem uwagę na sposób układania się lochy, zarówno w celu nakarmienia prosiąt, jak i – po prostu! – dla zwykłego odpoczynku po dłuższym okresie stania, zwłaszcza w ciasnym i niewygodnym kojcu. Kluczowym elementem zachowania się lochy w takich przypadkach jest wcześniejsze sygnalizowanie przez nią (głosem, ruchami ciała) o zamiarze zmiany położenia. Każde nagłe pokładanie się lochy grozi przygnieceniem prosiąt przebywających w okolicach lochy.

Bardzo ważnym elementem profesjonalnej opieki nad lochami w porodówce jest charakterystyka poszczególnych loch pod względem ich reagowania na obecność obsługi, zwłaszcza kiedy trzeba wejść do kojca. Są lochy, które spokojnie reagują w takiej sytuacji, ale są też lochy, które stają się mniej lub bardziej niespokojne, a nawet agresywne; po takiej wizycie dla pełnego uspokojenia potrzebują pewnego czasu, w którym nie będą niepokojone.

Agresywne zachowanie się lochy prawdopodobnie wynika z jej nadopiekuńczego charakteru i z obawy o bezpieczeństwo prosiąt. Ponieważ to locha zarządza terytorium w kojcu, które w naturalny sposób jest traktowane przez nią jako gniazdo podlegające jej opiece, nie powinno się nic dziać na terenie tego terytorium bez jej pozwolenia. Należy to uszanować i jeśli tylko jest to możliwe, ograniczyć niepotrzebne niepokojenie takich loch, a przebywanie w kojcu skrócić do niezbędnego minimum. Doświadczeni producenci znakują takie lochy, a przynajmniej kojce z takimi lochami. Okazuje się, że niektóre lochy, chociaż agresywne w pierwszych dniach po porodzie, po kilku dniach przyzwyczajają się do obecności obsługi i wchodzenia do kojca. Ale są też takie, które nie przyzwyczajają się do obecności obsługi aż do dnia odsadzenia prosiąt.

Projektanci kojców porodowych zadają sobie ważne pytanie: Czy prosięta powinny przebywać w miejscu, które w naturalny sposób jest dla nich niebezpieczne i grozi ich przygnieceniem? Czy część kojca, traktowana przez lochę jako gniazdo, powinna być tym miejscem, gdzie prosięta znajdują się jedynie chwilowo w celu pobrania kolejnych porcji mleka? Jeśli tak, to bezwzględnie musi być w kojcu takie miejsce, gdzie prosięta chętnie przebywają, odpoczywają, ogrzewają się, czy nawet bawią się. I nie może to być miejsce o niewielkiej powierzchni, wygospodarowane przypadkiem. Zwłaszcza, jeśli prosięta mają przebywać i wieść w nim spokojne życie do 26-28 dnia życia, kiedy to osiągają masę ciała czasami równą 8 kg! A w jednym miocie może ich być nawet więcej niż 12-14 sztuk.

Truizmem jest fakt, że odpowiednie warunki przebywania prosiąt w kojcu porodowym są pierwszorzędnym warunkiem ich prawidłowego rozwoju, stanu zdrowotnego i kondycji, a tym samym właściwego kształtowania się naturalnej odporności. To niewłaściwe warunki są jednym z ważniejszych czynników sprzyjających pojawieniu się biegunki u prosiąt, co może być początkiem poważniejszych kłopotów.

Niezależnie od konstrukcji i rozplanowania powierzchni w kojcu porodowym warto poświęcić trochę czasu na przyzwyczajenie prosiąt w pierwszych dniach po urodzeniu do przechodzenia z terytorium gniazda po pobraniu porcji mleka do terytorium przeznaczonego dla prosiąt. Jeśli prosięta po pobraniu mleka nadal przebywają, a nawet starają się odpoczywać w bezpośrednim sąsiedztwie lochy, to jest wyraźny sygnał, że „coś” jest w nieporządku. Albo konstrukcja kojca jest niewłaściwa, albo miejsce dla prosiąt jest mało przyjazne dla nich (za chłodne lub za wilgotne, w strefie intensywnego przepływu powietrza itp.). Warto wszystkim tym czynnikom przyglądać się cały czas, zwłaszcza jeśli liczba przygniecionych prosiąt stanowi przyczynę ich upadków przekraczającą 20-25% stanu.

Opr.: ACONAR

Włodzimierz pyta: Czy można zapobiegać przypadkom przygniatania prosiąt przez lochę?

Przygniatanie prosiąt w kojcu porodowym przez lochę stanowi jeden z poważniejszych problemów w okołoporodowym odchowie prosiąt i ciągle jest jedną z ważniejszych przyczyn strat prosiąt w okresie przed ich odsadzeniem.

Otwartym pozostaje pytanie, czy przypadki przygniatania prosiąt są wynikiem nieodpowiedniego zachowania się lochy, czy nadmiernej żywotności prosiąt, a może efektem oddziaływania niekorzystnych warunków wspólnego przebywania lochy i prosiąt w kojcu, który ogranicza obszar przebywania zarówno lochy, jak i prosiąt, i niejako wymusza określone zachowania przebywających w nim zwierząt, co w jakimś stopniu sprzyja przypadkom przygniatania prosiąt?

Na zachowania się lochy, opisywane jako zdolność do macierzyńskiej opieki nad prosiętami, ma wpływ znaczny wysiłek włożony w produkcję siary i mleka, liczebność miotu, kondycja zdrowotna lochy, chęć do zjadania znacznej ilości paszy i, będąca wynikiem tego wszystkiego, ogólna jej kondycja. W przypadku prosiąt istotnymi czynnikami mającymi wpływ na ich zachowanie się są urodzeniowa masa ciała, zwłaszcza zbyt niska w przypadku nadmiernie liczebnych miotów, opóźnienia rozwojowe w okresie płodowym, niska temperatura ciała oraz nieudane pobranie odpowiedniej ilości siary bezpośrednio po urodzeniu się.

Warunki środowiskowe, wynikające z parametrów zainstalowanego wyposażenia (kojce i ich wielkość, systemy wentylacji, ogrzewania oraz pojenia i karmienia), wpływają pozytywnie lub negatywnie na poziom i stabilność temperatury powietrza w obszarze kojca, swobodę w przemieszczaniu się prosiąt w obrębie kojca oraz sposób, w jaki układa się locha w kojcu, jeśli zamierza położyć się w celu wykarmienia głodnych prosiąt lub, by po prostu odpocząć.

Aby precyzyjnie odpowiedzieć przynajmniej na część z tych pytań, należało zainstalować kamerę wideo monitorującą oddzielnie w każdym z kojców zachowanie się lochy i prosiąt przez całą dobę przez kilka pierwszych dni po urodzeniu się prosiąt. Dzięki temu możliwe było ustalenie dokładnego momentu i okoliczności towarzyszących przypadkom przygniecenia prosiąt, w tym przypadkom przygniecenia kończącym się śmiercią prosięcia. Ustalono również zachowanie się lochy bezpośrednio przed i w czasie przygniatania prosiąt, a także liczbę prosiąt przebywających w miejscu, gdzie najczęściej locha kładła się (miejsce traktowane przez lochę jako przynależne jej gniazdo) oraz miejsca, gdzie locha kładła się przypadkowo (obszary o wysokim zagrożeniu przygnieceniami).

Na podstawie zebranych obserwacji stwierdzono, że najczęstszą przyczyną przygniatania prosiąt zależną od zachowania się lochy jest zbyt gwałtowne pokładanie się lochy i przewracanie na bok w celu udostępnienia sutków, co praktycznie uniemożliwia prosiętom przebywającym w danej chwili w miejscu pokładania i obracania się lochy na szybkie opuszczenie tego miejsca i uniknięcie w ten sposób ryzyka przygniecenia. Niektóre z przygniecionych w ten sposób prosiąt wprawdzie przeżywały, ale na powrót do normalnego funkcjonowania potrzebowały niejednokrotnie nawet 10 godzin. Jeśli locha swoim zachowaniem (ruchy ciała i wydawane odgłosy) wcześniej sygnalizowała chęć położenia i obrócenia się w celu nakarmienia prosiąt, to przypadków przygniecenia z tego powodu było znacząco mniej.

Poważnym zagrożeniem przygniecenia prosiąt są przypadki nagłego pokładania się lochy w celu odpoczynku, najczęściej bez wcześniejszego charakterystycznego jej zachowania się, jakie ma miejsce w przypadku, kiedy locha pokłada i przewraca się na bok w celu nakarmienia prosiąt. Takie przypadki przygniecenia często związane są też z błędną konstrukcją kojca.

Wyposażenie kojca porodowego w strefę przyjazną dla prosiąt (suchą i ogrzewaną) znacząco ogranicza przebywanie prosiąt w obszarze przeznaczonym głównie dla lochy, a tym samym zmniejsza ryzyko przygniecenia. Prosięta w naturalny sposób chcą przebywać w miejscu ciepłym i suchym, ale jeśli wyposażenie kojca im to uniemożliwia, to garną się do lochy i wtedy łatwiej i częściej mogą być przygniecione.

Wprawdzie w pracach hodowlanych zwraca się uwagę na zdolność loch do zachowań opiekuńczych (macierzyńskich), ale nie można kwestii zapobiegania przygnieceniom prosiąt pozostawiać wyłącznie genetykom. Wiele w tym zakresie zależy od postępowania producenta, bowiem nawet najlepsza genetyka nie zastąpi jego staranności w stworzeniu przyjaznych warunków rozwoju zarówno dla lochy, jak i prosiąt. Jeśli decydujemy się na ograniczenie mobilności lochy poprzez umieszczenie jej w kojcu, to dajmy szansę prosiętom na swobodne przebywanie w ciepłym i suchym miejscu oddzielonym od miejsca przeznaczonego dla lochy.

Opr.: ACONAR