Skróty wybranych artykułów

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Usłyszeć rolników i zrozumieć rolnictwo

W rozpisanym na rok 2023 unijnym programie finansowania badań naukowych i innowacji Horyzont Europa szczególny nacisk położono na walkę ze zmianami klimatu, na działania na rzecz realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ oraz na stymulowanie konkurencyjności i wzrostu gospodarczego UE.

Z jednej strony cele te wydają się pozostawać w sprzeczności, tj. powszechne dążenie do zrównoważenia produkcji łączy się z ograniczeniem jej intensywności i wzrostem cen, z drugiej – są ambitne i wymagają intensyfikacji wysiłku intelektualnego naukowców i praktyków związanego z wytyczaniem optymalnych dróg ich realizacji. O tym, że doceniono głos badaczy i ich współpracę z praktyką świadczy między innymi zaakcentowanie (jako jednego z kluczowych celów programu) przygotowania rekomendacji dla polityk branżowych UE. Szczególnie wiele uwagi w tegorocznym konkursie poświęcono polityce produkcji zwierząt lądowych (bydło, świnie, drób, kozy i owce) oraz wpływowi różnych systemów ich utrzymania na środowisko, ludzi oraz gospodarkę. Samo sformułowanie celu to przyznanie, że dotychczas zebrany materiał empiryczny o przemianach rolnictwa w kierunku zrównoważenia jest wciąż niewystarczający i nie w pełni uzasadnia podejmowane aktualnie działania. Dla poprawy skuteczności przyszłych procesów decyzyjnych potrzebne są informacje dodatkowe…

Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Grypa świń – choroba niełatwa do zdiagnozowania

Grypa to ostra, zakaźna i wysoce zaraźliwa choroba wirusowa człowieka oraz wielu gatunków ssaków i ptaków. Cechy charakterystyczne zakażenia to: charakter epidemiczny, duża zachorowalność oraz w przypadku zwierząt gospodarskich, poważne, pomimo niskiej śmiertelności, skutki ekonomiczne.

Straty związane z wystąpieniem grypy świń, której czynnikiem etiologicznym jest wirus grypy świń typu A wynikają przede wszystkim z zahamowania przyrostów masy ciała (m.c.) zwierząt, wzrostu zużycia antybiotyków oraz zaburzeń w rozrodzie zwierząt stada podstawowego.

Ze względu na znaczną zmienność wirusa grypy skuteczność działań profilaktycznych przeciwko tej chorobie jest niekiedy ograniczona. W celu poprawy efektywności szczepień konieczne jest przeprowadzenie solidnych badań laboratoryjnych ukierunkowanych nie tylko na wykrycie obecności wirusa grypy w stadzie, ale także określenie podtypu wirusa.

Świnie mogą ulegać zakażeniu różnymi, często nietypowymi dla tego gatunku, podtypami wirusów grypy od innych gatunków zwierząt. Mimo że niezbyt często zdarza się, aby wirus grypy świń wywoływał zakażenie u człowieka, to przenoszenie wirusa grypy ludzi od człowieka do świni jest możliwe i w znaczącym stopniu przyczyniło się do różnorodności podtypów i odmian wirusów grypy u świń. Poczynając od 2012 r. nowe wirusy o podtypie H3…

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Bobowate – zastosowanie w paszach dla świń i korzyści z uprawy

Dążenie do osiągnięcia suwerenności białkowej stanowi jeden z podstawowych celów stawianych rolnikom, mieszalniom pasz, instytutom naukowym oraz politykom w kraju i UE. Zagadnienie to w ostatnim czasie nabrało szczególnego znaczenia i traktowane jest priorytetowo. Z geopolitycznego i ekonomicznego punktu widzenia niezwykle istotnym jest zamienianie polskiego zboża, nasion oleistych i nasion bobowatych na polskie mięso, ponieważ z jednej strony gwarantowałoby to samowystarczalność, a z drugiej wspierałby rozwój polskiego rolnictwa i gwarantowało jakość uzyskiwanych produktów.

Możliwość zastąpienia lub przynajmniej ograniczenia stosowania w żywieniu zwierząt importowanej śruty sojowej poprzez szersze wykorzystanie rodzimych surowców białkowych od kilku lat stanowi etatowy temat spotkań komisji rolnictwa, szkoleń dla rolników oraz badań prowadzonych przez jednostki naukowe. Temat ten wynika z jednej strony z konieczności podejmowania działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa białkowego Polski i Europy, z drugiej zaś z zapisu w artykule 15 ustawy o paszach, który zakazuje wprowadzania do obrotu na terytorium RP pasz pochodzących z roślin genetycznie modyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego. Termin wprowadzenia tego zakazu jest sukcesywnie odsuwany, co wiąże się z niedoborem krajowych, alternatywnych źródeł białka, ale…

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Żonglowanie kosztami…

Koszty produkcji stanowią nie od dziś jeden z głównych wątków dyskusji o rolnictwie i jego efektywności, jednak ostatnio rozważania te przybrały na sile. Dzieje się tak za sprawą burzliwych zmian ekonomiczno-politycznych, zwłaszcza w ostatnich dwóch latach.

Chodzi oczywiście o rosyjską napaść na Ukrainę, poprzedzające ją embarga (m.in. na mięso wieprzowe i owoce oraz warzywa), ale także o splatające się z tymi wydarzeniami zaszłości dużo szerszych, co do zasięgu i skali oddziaływania zmian wywołanych pandemią COVID-19. Ich skutki położyły się głębokim cieniem na rynki surowcowe, w tym zwłaszcza na rynek paliw kopalnych destabilizując ich ceny, a w konsekwencji ceny energii. Poza tym zachwianiu uległa ciągłość dostaw surowców rolniczych (głównie ziarna zbóż paszowych, słonecznika i kukurydzy), wynikająca m.in. z rabunku ziarna zmagazynowanego i przeznaczonego na sprzedaż z Ukrainy lub blokady jego transferu poza jej terytorium. Obrazu dopełniło gwałtowne inflacyjne drożenie środków do produkcji rolniczej (nawozów mineralnych, mieszanek paszowych czy też leków weterynaryjnych), związanych z nimi usług (od doradczych, przez pielęgnacyjne, po zbiór i magazynowanie). Wszystko to przełożyło się bezpośrednio na wzrost…

Grzegorz Woźniakowski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych

Katedra Chorób Zakaźnych, Inwazyjnych i Administracji Weterynaryjnej

Zatrucia występujące u trzody chlewnej ze szczególnym uwzględnieniem mykotoksyn

Zatrucia pokarmowe u trzody chlewnej stanowią często zmarginalizowany problem na tle występujących chorób zakaźnych. Zatrucia u trzody chlewnej są zazwyczaj spowodowane zanieczyszczeniem środowiska chlewni substancjami chemicznymi stosowanymi m.in. w procesach deratyzacji, nawozami czy też środkami ochrony roślin. Rzadziej przyczyną jest zanieczyszczenie lub nieprawidłowe przygotowanie mieszanek paszowych.

Omawiając problem zatruć pod uwagę należy wziąć również możliwość zatrucia amoniakiem czy tlenkiem węgla na skutek awarii systemu wentylacji i/lub ogrzewania oraz zatrucie kumaryną, chlorkiem sodu, selenem, cynkiem czy też żelazem. Osobne i dominujące znaczenie w wywoływaniu zatruć posiadają mykotoksyny. Wiodące znaczenie zatruć pokarmowych wynika przede wszystkim z pogorszenia wskaźników produkcyjnych takich jak: niższa dynamika przyrostów masy ciała (m.c.) lub jej ubytek czy też niekorzystny wskaźnik konwersji paszy. Przebieg zatruć pokarmowych u trzody chlewnej ma zazwyczaj charakter nagły i obejmuje znaczną liczbę zwierząt w stadzie. W odróżnieniu od chorób zakaźnych o etiologii wirusowej czy bakteryjnej, zatrucia nie powodują wzrostu, a raczej spadek wewnętrznej ciepłoty ciała (w.c.c.). Oprócz przewodu pokarmowego trucizny mogą być wchłaniane z przewodu oddechowego oraz z powierzchni błon śluzowych i skóry…