Skróty wybranych artykułów

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Selen w żywieniu świń (cz. I)

Wszystkie organizmy żywe wymagają do normalnego funkcjonowania makro- i mikroelementów. Do składników mineralnych, które są potrzebne w małych ilościach (mikroelementy) należy selen (Se). Spełnia on szereg funkcji w organizmach żywych i jest niezbędny w procesach wzrostu i rozrodu.

W organizmie zwierząt Se w dużych ilości występuje w wytworach skóry, w których wbudowywany jest w miejsce siarki w aminokwasach siarkowych. Selen został odkryty w 1817 r. przez szwedzkiego chemika Berzeliusa i do 1957 r. był uważany za pierwiastek toksyczny.

Jako składnik enzymu peroksydazy glutationowej (GSH-Px) selen ma działanie synergistycznie z witaminą E i uczestniczy jako przeciwutleniacz w ochronie komórkowych i subkomórkowych struktur przed uszkodzeniem nadtlenkami. Około 40% całego Se u szczurów znajduje się w GSH-Px, która zawiera 4 atomy selenu. W systemie antyoksydacyjny witamina E jest pierwszą linią obrony, selen jako składnik peroksydazy (GSH-Px) drugą. Selen zmniejsza zapotrzebowanie na witaminę E (może ją częściowo zastępować), co wynika z podobieństwa funkcji (przeciwutleniacze). Natomiast wysoki poziom witaminy E w mieszankach, z uwagi na inne niż właściwości przeciwutleniające funkcje tego mikroelementu, nie eliminuje konieczności dodawania selenu do dawek…

Dagmara Łodyga, Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Katedra Żywienia Zwierząt

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Wyzwania dla produkcji intensywnej trzody na tle rozwijającego się rolnictwa zrównoważonego

Intensywnie rozwijające się trendy ekologiczne oraz coraz większa chęć kupowania produktów z pewnych źródeł, nierzadko oznaczonych certyfikatem jakości lub zwyczajnie, produkowanych w sposób nieobciążający środowiska, powodują, że produkcja zwierzęca, a szczególnie ta intensywna, staje przed dużym wyzwaniem.

Produkcja wieprzowiny nadal zajmuje wysokie miejsce na globalnym rynku. Przewiduje się, że do 2031 r. wzrośnie ona o 17% z poziomu bazowego 2019-2021, ograniczonego przez ASF, i korzystając z rosnącej specjalizacji sektora i środków bezpieczeństwa biologicznego. Co więcej, przewiduje się, że do roku 2030 popyt na wieprzowinę wzrośnie o 35% w porównaniu do poziomu z 2012 r. i o 50% do 2050 roku (Henchion i in. 2021).

Tak wysoka produkcja jest możliwa przede wszystkim dzięki jej intensywności. Główną zaletą intensywnego chowu są jego skala i wysoka wydajność. Dzięki zastosowaniu nowej genetyki wzrosła mięsność i wydajność świń oraz poprawiło się wykorzystanie paszy. Nadzór nad gospodarstwem produkującym intensywnie jest także łatwiejszy, gdyż wzrasta poziom mechanizacji i informatyzacji, a zmniejsza się koszt nakładów pracy, co stanowi aktualnie poważną barierę dla mniejszych przedsiębiorstw…

Grzegorz Woźniakowski

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych

Katedra Chorób Zakaźnych, Inwazyjnych i Administracji Weterynaryjnej

Jakie są alternatywy ograniczenia stosowania antybiotyków w hodowli trzody chlewnej?

W dobie rosnącej antybiotykoodporności drobnoustrojów wydaje się, że „złota era” antybiotyków stosowanych u zwierząt gospodarskich jest już przeszłością.

Przez ostanie 40 lat stosowania antybiotyków pojawiły się szczepy Escherichia coli oraz Salmonella enterica subsp. enterica oporne na większość stosowanych antybiotyków. W związku z wprowadzonym ograniczeniem stosowania antybiotyków w Polsce u trzody chlewnej począwszy od 2022 r., zaprzestanie ich stosowania stanowi poważne wyzwanie dla lekarzy weterynarii oraz hodowców świń. Założeniem wydanej Dyrektywy Komisji Europejskiej jest ograniczenie stosowania antybiotyków o 50% do roku 2030. Najbardziej wrażliwą grupą wiekową świń na zróżnicowane czynniki stresogenne, włączając wahania temperatury, zakażenia bakteryjne czy też wszystkie czynniki związane z odsadzeniem od lochy, są prosięta. Najczęściej praktykowanym terminem odsadzenia prosiąt jest 3-4 tydzień życia. Następstwem występowania stresu poodsadzeniowego mogą być wolniejsze przyrosty masy ciała, obniżona odporność na choroby zakaźne, a co za tym idzie wyższa zachorowalność i śmiertelność prosiąt…

Witold Jan Wardal

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Biogaz – czy jest coś, czego nie wiemy?

W niniejszym artykule zastanowimy się ogólnie nad szansami rozwoju energetyki biogazowej oraz możliwościami zwiększenia efektywności potencjału biogazowni. Z pewnością poniższy materiał może stać się uzupełnieniem wiedzy posiadanej już przez naszych Czytelników i być może zachętą do rozważenia wdrożenia w swoim gospodarstwie fermentacji metanowej jako metody zagospodarowania gnojowicy.

Krótka analiza stanu

Rozwój branży biogazowej na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat przeżywał prawdziwą sinusoidę. Przyczyną tego stanu rzeczy były głównie wahania cen certyfikatów do tego stopnia, że wielu inwestorów stanęło na granicy opłacalności. Kolejną przyczyną, nie mniej istotną, było silne lobbowanie na rzecz innych gałęzi odnawialnych źródeł energii. Aktualnie okazuje się, że dotychczasowi konkurenci na rynku energetycznym powinni zewrzeć szeregi, aby sprostać wszystkim wyzwaniom wynikającym z dramatycznego wzrostu cen nośników energii.

Jest to również zadanie dla producentów urządzeń i dostarczycieli technologii biogazowych, aby sprawność oferowanych rozwiązań zapewniała satysfakcjonujący klientów poziom dochodu…

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Ziarno kukurydzy w żywieniu świń

            Światowe zbiory zbóż paszowych (bez pszenicy) w 2021 r. szacowane są na rekordowym poziomie (1,51 mld t, wzrost o 4,5% w porównaniu z 2020 r.). Zdecydował o tym wzrost zbiorów kukurydzy o 8,0% do 1,22 mld t. Zbiory pszenicy kształtowały się na poziomie 0,78 mld t.

           W ostatnich latach również w naszym kraju obserwuje się intensywny rozwój uprawy kukurydzy na ziarno. W Polsce powierzchnia uprawy kukurydzy w ostatnim roku wyniosła, według różnych szacunków, 1,85 mln ha, w tym ponad 1,2 mln ha na ziarno. Ubiegłoroczne zbiory kukurydzy na ziarno według szacunków wyniosły ok. 8,7 mln ton, a w roku 2021 ok. 7,5 mln t. Sytuacja pogodowa (przede wszystkim brak opadów) spowodowała spadek plonów z hektara, co oznacza, że faktyczne zbiory mogą wynieść mniej niż zakładano. Szczególnie dramatyczna sytuacja w zakresie suszy wystąpiła w Rumunii, a zbiory w tym kraju mają być o 40-50% niższe od średniej z ostatnich kilku lat.

W 2021 r. Polska stała się trzecim producentem kukurydzy w Unii Europejskiej, po Francji i Rumunii, z 11% udziałem w unijnej produkcji, a w 2022 r., z uwagi na sytuację w Rumunii będzie drugim producentem kukurydzy w UE. Najwięcej kukurydzy uprawia się w województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim i dolnośląskim…