Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Wycofanie tlenku cynku – rola białka w mieszankach paszowych dla prosiąt

Mieszanki dla prosiąt składają się najczęściej ze śrut zbożowych, małej ilości poekstrakcyjnej śruty sojowej oraz pewnej ilości innych białek roślinnych, pasz z krwi, mączki rybnej i produktów mlecznych.

Dobór pasz do mieszanek dla odsadzonych prosiąt ma na celu optymalizację wyników odchowu. Dotyczy to zarówno wyników produkcyjnych, jak i efektywności ekonomicznej. Ma to szczególne znaczenie w przypadku pasz wysokobiałkowych. Białko jest istotnym czynnikiem decydującym o wynikach odchowu prosiąt. Zawartość, strawność i dostępność białka ogólnego (aminokwasów) w mieszankach paszowych są czynnikami, które mają wpływ nie tylko na tempo wzrostu prosiąt, ale oddziaływują również na status zdrowotny. Pasze wysokobiałkowe stosowane w żywieniu prosiąt charakteryzują się różną zawartością i strawnością białka i aminokwasów, mogą jednak również zawierać związki antyżywieniowe, a także składniki biologicznie aktywne, mające korzystny wpływ na zdrowie i odporność prosiąt. Znajomość wyżej wymienionych uwarunkowań ma istotne znaczenie dla stworzenia programu żywienia prosiąt, pozwalającego uzyskać szybkie tempo wzrostu bez komplikacji zdrowotnych.

Inny istotny obecnie problem to rola ilości i jakości białka w mieszankach paszowych dla prosiąt bez tlenku cynku. Stosowanie dużych dawek ZnO w mieszankach dla świń nie jest obecnie akceptowane. Dotyczy to m.in. obaw o zwiększoną kumulację tego związku w glebie…

Magdalena Kozera-Kowalska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

„Wielka piątka” przelała czarę goryczy?

Wprawdzie produkcja zwierząt futerkowych w Polsce nie należy do wiodących kierunków produkcji rolniczej (liczbę producentów norek w Polsce ocenia się na około 900, a szacunek ten oparty jest na płatnościach podatkowych), to jednak procedowanie Ustawy o ochronie zwierząt, nazywanej „Piątką Kaczyńskiego”, wywołało spore poruszenie wśród rolników.

Na tyle silne, że po raz kolejny zdecydowali się na protesty: od blokowania dróg, przez rozrzucanie obornika przed biurami poselskimi, do „udzielania korepetycji posłom” o skutkach zmian, jakie wywoła Ustawa (ostatnią z form zapowiedzieli przedstawiciele Wielkopolskiej Izby Rolniczej). Inicjatorem tego zrywu po raz kolejny jest Ogólnopolski Ruch Rolników AGRO Unia, który chociaż na rynku sił politycznych związanych z rolnictwem pojawia się i znika, staje się zauważalnym nawet przez laików wyrazicielem odczuć środowiska producentów rolnych, który w tym roku zyskał poparcie niespotykanej wcześniej liczby organizacji wiejskich i większości Izb Rolniczych. W informacji, czy raczej odezwie do szeroko rozumianej opinii społecznej, organizatorzy protestów wyraźnie artykułują trzy elementy: uzasadnienie podjętych działań: „Nie chcemy, aby nasze gospodarstwa rolne konały powoli w ciszy przez nieprzemyślane decyzje partii rządzącej ochoczo poparte przez większość opozycji z wyjątkami”, uzasadnienie sposobu ich realizacji: „Nikt nie zwróci uwagi na rolnika, który będzie protestował na swoim polu…”, „Nasza forma protestów będzie tak ukierunkowana, aby w jak najmniejszym stopniu zaszkodzić zwykłym obywatelom w codziennym życiu”, jednoznaczne wskazanie na adresata protestów: „Naszym celem są osoby, które przyczyniły się do takiej, a nie innej sytuacji, jaką mamy teraz” …

Zygmunt Pejsak

Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR w Krakowie

Afrykański pomór świń – drogi i sposoby szerzenia się choroby w populacji

Występujący w Polsce od lutego 2014 r. afrykański pomór świń (ASF), szerzy się z coraz większą dynamiką, na co wskazuje między innymi rosnąca z roku na rok liczba przypadków i ognisk tej choroby oraz coraz większa liczba powiatów i województw nią dotkniętych. Potwierdza to jednoznacznie analiza epidemiologiczna danych zbieranych od ponad 7 lat w Polsce odnośnie szerzenia się ASF.

Szczególnie niebezpieczny jest fakt szybkiego rozprzestrzeniania się ASF w populacji dzików. W tym roku w Polsce stwierdzono do dziś (16.09.2020) ponad 3179 przypadków tej choroby. W omawianym okresie było ich znacznie więcej niż w całym roku 2019; kiedy to stwierdzono 2420 przypadków ASF. W sumie od początku epidemii ASF w Polsce zarejestrowano około 9100 przypadków omawianej choroby (warto w tym miejscu przypomnieć, że o przypadku ASF mówimy wtedy, gdy choroba wystąpi u dzików, a o ognisku, gdy ma to miejsce u świń). Można jednoznacznie stwierdzić, że ilość wirusa ASF(ASFV) w lasach i na polach jest coraz większa, tym samym gwałtownie zwiększa się ryzyko przeniesienia tego drobnoustroju do stad świń (ryc. 1).

Coraz większa ilość ASFV w środowisku leśnym stwarza rosnące ryzyko rozprzestrzenienia się choroby w populacji świń. W tym roku, do chwili obecnej (16.09.2020), stwierdzono 89 ognisk ASF (ryc. 2). Jeżeli weźmie się pod uwagę mający miejsce w okresie ostatnich 12 miesięcy spadek liczby gospodarstw utrzymujących świnie – jest ich teraz około 112 000, można stwierdzić, że odsetek chlewni dotkniętych ASF jest w tym roku największy, licząc od początku epidemii tej choroby w Polsce…

Patrycja Pochwatka, Katedra Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Jakub Pulka, Instytut Inżynierii Biosystemów, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Biogaz rolniczy – nowe otwarcie

Polski rynek biogazu rolniczego, z niewiele ponad 100 instalacjami, jest jednym z mniejszych w Europie, szczególnie jeśli porówna się go z Niemcami, które posiadają ponad 9 tys. instalacji. Nawet Czechy i Słowacja posiadają w sumie blisko 600 biogazowni rolniczych. Z kolei potencjał do produkcji biogazu rolniczego w Polsce jest ogromny.

Specjaliści z Instytutu Inżynierii Biosystemów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu obliczyli, że wykorzystanie blisko stu milionów ton odchodów zwierzęcych, milionów ton słomy różnego rodzaju (w tym kukurydzianej) oraz odpadów z przemysłu rolno-spożywczego może pozwolić na wytworzenie ponad 14 miliardów metrów sześciennych biogazu, w tym ponad 7,5 miliarda m³ biometanu. Jest to wielkość większa niż cały import gazu ziemnego z Rosji i, co ważne, uzyskana bez wykorzystania w biogazowniach podstawowego substratu stosowanego w Europie, jakim jest kiszonka z kukurydzy. Produkcja kiszonki z kukurydzy dla biogazowni powoduje bowiem konflikt pomiędzy wytwarzaniem paszy/żywności oraz biopaliw, stąd UE dąży do wyeliminowania celowych produktów rolniczych z możliwości stosowania ich do subsydiowanej produkcji biopaliw. Dlatego szczególnie ważnym materiałem do wytworzenia biogazu jest obornik, ponieważ składowany w warunkach naturalnych, w pryzmach, na płycie gnojowej czy na polu jest źródłem bardzo dużych emisji metanu. Z racji tego, iż Polska jest jednym z największych w Europie producentów obornika (na zachodzie Europy dominuje bowiem chów bezściółkowy), można powiedzieć, że jesteśmy swego rodzaju europejskim potentatem w liczbie „naturalnych biogazowni”, które emitują do atmosfery co roku kilkaset tysięcy ton metanu…

Krzysztof Lipiński
Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Prawidłowa konserwacja i właściwy sposób wykorzystania kiszonego ziarna kukurydzy

W ostatnich latach obserwuje się jednak intensywny rozwój uprawy kukurydzy na ziarno. Obecnie obok pszenicy jest podstawowym zbożem wykorzystywanym w produkcji mieszanek paszowych dla drobiu, a w ostatnim okresie ziarno kukurydzy jest również w coraz większym zakresie stosowane w żywieniu świń i bydła.

Korzystnie przedstawia się przyszłość uprawy kukurydzy w kolejnych latach. Istnieją duże potrzeby i możliwości zwiększenia uprawy kukurydzy na kiszonkę dla zwierząt gospodarskich, jak również dla biogazowi. Zwiększana będzie również uprawa kukurydzy na ziarno, dla potrzeb paszowych i przemysłowych – produkcji bioetanolu, skrobi i wyrobów młynarskich.

Kukurydza jest uważana za najlepsze zboże paszowe w żywieniu zwierząt gospodarskich, charakteryzujące się największą dostępnością energii i innych składników pokarmowych.
W wielu mieszankach paszowych jej udział może dochodzić do 70%. Jest bardzo jednorodnym zbożem, o stosunkowo małym zróżnicowaniu poziomu energii i białka. Ma najwyższą wartość energetyczną spośród wszystkich zbóż. Wynika ona z dużej zawartości skrobi i tłuszczu oraz małej włókna surowego…