Skróty wybranych artykułów

Mariusz Soszka

Doradca żywieniowy, Ostrówek

Mieszarki pasz

Mieszanie jest jednym z podstawowych elementów procesu przygotowywania mieszanki paszowej, który znacząco wpływa na jej jakość, co bezpośrednio przekłada się na efektywność chowu.

Zadawana świniom pełnoporcjowa mieszanka paszowa stanowi mieszaninę kilku lub kilkunastu komponentów paszowych, do których należą zboża (pszenica, pszenżyto, jęczmień, owies, żyto, kukurydza, itp.), pasze typowo białkowe (poekstrakcyjna śruta sojowa, rzepakowa, słonecznikowa, groch, łubin, peluszka, bobik, itp.), mieszanki mineralno-witaminowe, olej oraz różnego rodzaju dodatki paszowe (preparaty enzymatyczne, preparaty wiążące mykotoksyny, probiotyki, zakwaszacze, itp.).

W celu prawidłowego wykorzystania składników pokarmowych z mieszanki paszowej wszystkie komponenty wchodzące w jej skład powinny być poddane rozdrobnieniu oraz homogenie wymieszane, najlepiej w przeznaczonych do tego typu działania urządzeniach czyli mieszarkach.

Cel mieszania

Celem procesu mieszania jest równomierne i szybkie rozprzestrzenienie wszystkich komponentów stałych i ciekłych w przestrzeni mieszanki, aby uzyskać wymaganą jednorodność. Prawidłowo przygotowana mieszanka paszowa charakteryzuje się tym, że wszystkie jej komponenty są rozprowadzone w całej objętości danej porcji, co oznacza, że w pobranej losowo próbce mieszanki znajdować się będą wszystkie użyte komponenty, w ilości odpowiadającej zaplanowanym udziałom.

W praktyce otrzymanie mieszaniny wieloskładnikowej o wysokim stopniu homogenności jest procesem niełatwym do osiągnięcia i złożonym, ponieważ poszczególne komponenty używane do sporządzania pasz dla świń różnią się między sobą wielkością cząstek, ciężarem właściwym, wilgotnością, gęstością w stanie zsypnym, aerodynamicznością, współczynnikami tarcia i wieloma innymi cechami, które mają większy bądź mniejszy wpływ na ich łatwość mieszania.

Dodatkowo w trakcie samego mieszania niejednorodne mieszaniny łatwo ulegają segregacji. Zjawisko to polega na tym, że ziarna drobne, które początkowo znajdują się w górnej części, przechodzą w czasie procesu mieszania do części dolnej, w której już pozostają, mimo że proces nie zostaje przerwany. Z tego powodu należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość mieszania (czas mieszania, odpowiednią kolejność zasypu poszczególnych komponentów) i regularnie kontrolować przebieg procesu oraz homogenność mieszanki.

Klasyfikacja mieszarek

Do mieszania komponentów wchodzących w skład mieszanki paszowej służą mieszarki. Mieszarki, które używane są w gospodarstwach często określane są przez hodowców i firmy dostarczające tego typu sprzęt mianem mieszalników. Ich rolą jest dokładne wymieszanie wszystkich komponentów mieszanki i transport już homogennej paszy do dalszej części linii paszowej, na wózki, do worków lub do przenośnika paszociągu i nim do zasobników lub bezpośrednio do automatów paszowych.

Mieszarki można klasyfikować według różnych kryteriów. Biorąc pod uwagę tryb pracy można je podzielić na urządzenia o:

·         działaniu okresowym i

·         działaniu ciągłym.

Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Żywienie na mokro to dobre rozwiązanie

Żywienie na mokro jest jednym z najbardziej ekonomicznych rozwiązań w produkcji trzody chlewnej. Hodowcy polscy i zagraniczni, którzy zainwestowali w ten sposób żywienia, chwalą go sobie ze względu na liczne zalety. W Danii i Szwecji ponad 60% tuczników oraz loch karmionych jest paszami płynnymi, natomiast w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji system żywienia płynnego funkcjonuje w około 30-40% gospodarstw.

Tucz przy użytkowaniu systemu na mokro trwa od 90 do 110 dni, w zależności od założonej masy ubojowej. Oszczędność jest wyceniana na ok. 30-40 zł na tucznika, jednak w rzeczywistości jest ona uzależniona od aktualnej ceny żywca i cen oraz dostępności produktów ubocznych. Koszty budowy instalacji żywienia płynnego są uzależnione m.in. od konstrukcji obiektu i opcji wyposażenia. Koszt wyposażenia chlewni na 1000 tuczników wynosi średnio od 150-200 tys. zł netto. Opłacalność budowy instalacji (wg kalkulacji firm) występuje w przypadku obiektów na co najmniej 1000 szt. tuczników i większych. W przypadku budynków mniejszych, czas zwrotu inwestycji jest bardzo długi.

W typowym żywieniu na mokro, pasza i woda są utrzymywane oddzielnie i mieszane dopiero przed samym wprowadzeniem do koryta. Bardzo często jednak w praktyce prowadzone są systemy mieszane np. ze wstępną fermentacją, w których żywienie polega na zmieszaniu składników wcześniej i wspólnym ich okresowym przechowywaniu. Instalacje do skarmiania pasz na mokro uwzględniają różne rozwiązania techniczne, uzależnione od specyfiki produkcji, potrzeb i możliwości hodowcy.

Linia do żywienia na mokro składa się najczęściej z systemu wag umożliwiających precyzyjne dozowanie surowców paszowych, śrutowników, mieszalników lub zbiorników fermentacyjnych, a także systemu do płukania instalacji oraz czujników monitorujących pracę systemu i filtrów wyłapujących zanieczyszczenia mechaniczne. Centrum instalacji stanowi mieszalnik, w którym następuje homogenizacja i wymieszanie wszystkich komponentów paszy. Następnie, dzięki specjalnym pompom, gotowa zawiesina jest rozprowadzana za pomocą rurociągów po całym obiekcie.

Skład mieszanki paszowej dla poszczególnych grup trzody ustala program komputerowy, który kontroluje także cały proces produkcji mieszanki i decyduje o ilości zadawanej paszy. Ilość zadawanej mieszanki reguluje dopływ mieszanki do koryt poprzez otwieranie i zamykanie zaworów elektronicznych. System komputerowy monitoruje także pobranie paszy i przyrosty zwierząt. Używana do płukania woda jest przy kolejnym karmieniu wykorzystywana do przygotowania mieszanki pokarmowej. Kompleksowe rozwiązania obejmują także wymianę powietrza, a wiele nowoczesnych rozwiązań jest energooszczędnych.

Zbigniew Domagalski

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Oddział w Poznaniu

Postępowanie z ziarnem po żniwach

Jak co roku, w okresie żniw powracają problemy związane ze zbiorem i zagospodarowaniem olbrzymiej masy ziaren. Najwięcej zebranego ziarna, 59-73%, średnio rocznie 66,5% zbiorów własnych przeznacza się na pasze.

Zebrane ziarno zbóż bez względu na jego przeznaczenie musi spełniać określone wymagania jakościowe, tzn. powinno być dojrzałe, zdrowe, dobrze wykształcone, o swoistym zapachu i kolorze, beż zapachu stęchłego, fermentacji, bez objawów zjełczenia, pleśni i bez porażenia szkodnikami zbożowymi. Ziarno to nie powinno być bardziej wilgotne niż 14%, a zawartość zanieczyszczeń nie może przekroczyć 6%. Temperatura ziarna nie powinna przekraczać 17°C.

Wobec tak sformułowanych wymagań konieczne jest dostosowanie magazynów w gospodarstwach do szybkiego i zmechanizowanego odbioru ziarna oraz wyposażenia ich w maszyny i urządzenia niezbędne do przyjęcia ziarna luzem oraz do jego zabezpieczenia i zmagazynowania.

Zebrane kombajnem ziarno, często o wilgotności 14% i temperaturze powyżej 17°C, jest nieprzydatne do przechowywania i dlatego przed zmagazynowaniem powinno być poddane konserwacji.

Czym przeładować zboże?

Trudno wyobrazić sobie ręczny przeładunek wielu ton zbóż lub przenoszenie ziarna na strych, podczas gdy szybko trzeba odebrać je od wydajnych kombajnów i rozładować w punkcie przyjęciowym. Bezproblemowe przyjęcie ziarna z pola zależy głównie od odpowiednio zaprojektowanych rezerw w punkcie przyjęcia. Kosz przyjęciowy powinien być dłuższy o 2 m od najdłuższej przyczepy i powinien pomieścić przynajmniej jeden transport ziarna. Kosze przyjęciowe wykonane z blachy powinny mieć gładkie i nachylone pod odpowiednim kątem ściany. Przenośniki przyjmujące ziarno powinny mieć taką wydajność, która umożliwi szybkie odbieranie ziarna. W praktyce stosowane są:

– przenośniki ślimakowe (śrubowe),

– pneumatyczne,

– kubełkowe,

– zgarniakowe typu redler.

W gospodarstwach najczęściej stosuje się przenośniki ślimakowe i pneumatyczne. Przenośniki ślimakowe mają prostą budowę i umożliwiają prostoliniowe przemieszczanie ziarna, co w pewnym stopniu ogranicza ich zastosowanie. Prosta konstrukcja ma wpływ na ceny, które są do zaakceptowania również przez właścicieli małych gospodarstw.

Zaletami przenośników ślimakowych są łatwość obsługi i konserwacji oraz niski koszt eksploatacji. Można nimi transportować zboże w magazynach płaskich oraz w silosach z dnem płaskim i stożkowym.

Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Znaczenie siary w żywieniu prosiąt

Wielkość produkcji siary i mleka ma podstawowe znaczenie dla przeżywalności oraz wzrostu prosiąt w okresie przed i po odsadzeniu od, a wielkość spożycia siary decyduje o przeżywalności w okresie pierwszych dni po urodzeniu.

Mleko matki jest wyłącznym pokarmem prosiąt w pierwszych dniach życia. Nowo narodzone prosięta dla prawidłowego rozwoju wymagają odpowiedniej ilości siary w ciągu kilku godzin po urodzeniu, a następnie odpowiedniej ilości mleka przynajmniej przez pierwsze 3 dni życia. Ilość i jakość siary i mleka decydują o wynikach odchowu prosiąt. Siara jest głównym czynnikiem decydującym o przeżywalności i rozwoju prosiąt, dostarczając przeciwciał istotnych w odporności prosiąt i energii potrzebnej w procesach termoregulacji i wzrostu. Wpływa również na rozwój przewodu pokarmowego i regulację poziomu glukozy we krwi. Wzrost masy ciała przez pierwsze 24 godziny po urodzeniu zależy od wielkości pobrania siary, a wczesna śmiertelność prosiąt jest w dużej mierze związana z niedostatecznym pobraniem siary, która jest źródłem energii i przeciwciał. W badaniach wykazano, że 82% prosiąt, które nie pobrały odpowiedniej ilości siary nie przeżyło pierwszych 3 dni życia.

Poprawa przeżywalności prosiąt może być osiągnięta przez zwiększenie pobrania siary, co zależy od zdolności loch do produkcji siary i prosiąt do jej pobrania. Produkcja siary rozpoczyna się przed porodem i trwa do 48 godz. po porodzie. W czasie laktacji siara jest stopniowo przekształcana w mleko, a proces ten rozpoczyna się już podczas pierwszych 12 godz. po porodzie.

Produkcja siary jest bardzo zróżnicowana pomiędzy lochami. W badaniach wykazano, że w okresie pierwszych 24 godz. po porodzie średnia produkcja siary wynosiła 3,67 kg (od 1,91 do 5,31 kg). Produkcja siary nie jest związana z wielkością miotu (w odróżnieniu od produkcji mleka), mają na nią natomiast wpływ inne czynniki, takie jak: kolejność miotu, czas porodu, status zdrowotny i żywienie loch oraz genotyp. Na wielkość produkcji siary ma również wpływ masa urodzonych prosiąt oraz zróżnicowanie miotu. Prosięta charakteryzujące się większą masą ciała w większym zakresie stymulują lochy do produkcji siary (Devillers i in. 2007). Wyniki innych badań wskazują, natomiast, że lochy mające różniące się wielkością i masą mioty odznaczają się podobną produkcją siary (Quensel, 2011). Wzrost liczby prosiąt martwo urodzonych ma natomiast negatywny wpływ na produkcję siary. Zwiększona  produkcja siary może być uzyskana poprzez ograniczenie stresu przed, w trakcie i po porodzie, istotne znaczenie ma również nieograniczony dostęp loch do wody.

Jarosław Ptak, Martyna Snopkiewicz

Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”

Co oferuje producentom świń Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020?

Środki finansowe przeznaczone na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 wynoszą 13 513 295 000 euro, z czego 8 598 280 814 euro to finanse UE, natomiast 4 915 014 186 euro pochodzi z budżetu krajowego. Czy zostaną w pełni wykorzysne, to zależy tylko od zaangażowania beneficjentów. Wachlarz możliwości jest duży. W ramach PROW będzie realizowanych 15 działań, a wśród nich te, z których mogą skorzystać producenci trzody chlewnej. Poniżej opis interesujących nas programów.

1.    Modernizacja gospodarstw rolnych

Celem wsparcia jest zwiększenie rentowności i konkurencyjności, m.in. w obszarze rozwoju produkcji prosiąt. Budżet całego działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”, które obejmuje również wsparcie rozwoju produkcji mleka, produkcji bydła mięsnego oraz operacje związane z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu,  zwiększeniem  skali, bądź poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu wynosi 2 401 064 486 euro.

Restrukturyzacja gospodarstwa prowadzi do wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA) co najmniej o 10% w odniesieniu do roku bazowego w okresie 5 lat od dnia przyznania pomocy. Beneficjent prowadzi w gospodarstwie uproszczoną rachunkowość od dnia przyznania pomocy.

Beneficjent, czyli kto może ubiegać się o wsparcie?

§  Rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach zarobkowych lub grupa rolników.

§  W przypadku rolnika będącego jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o pomoc może ubiegać się jedynie spółka osobowa.

§  Grupę rolnikow stanowi co najmniej dwóch rolników, ktrórzy ubiegają się wspólnie o pomoc w ramach tego poddziałania w celu zrealizowania inwestycji zbiorowej.

§  Wsparcie skierowane jest do gospodarstw rolnych o wielkości ekonomicznej od 10 tys. euro do 200 tys. euro.

§  Wsparcie gospodarstwa o powierzchni do 300 ha.

§  W przypadku grupy rolników – warunek posiadania gospodarstwa powinien być spełniony przez każdego z rolników tworzących grupę, jednakże dopuszcza się, aby nie miało wymaganej minimalnej wielkości ekonomicznej, jeżeli:

§  w wyniku realizacji operacji taką wielkość osiągnie,

§  suma wielkości ekonomicznej gospodarstw rolników tworzących grupę wynosi minimum 15 tys. euro.

Żadne z gospodarstw rolników tworzących grupę nie może mieć  większej, niż wskazane powyżej, maksymalnej wielkości ekonomicznej lub powierzchni. W przypadku inwestycji w produkcję prosiąt – minimalna liczba loch po zrealizowaniu operacji ma wynosić 50 szt.