Skróty wybranych artykułów

Bożena Rutkowska-Pejsak
Vet-Trade, Lesznowola

Efektywność szczepień w zwalczaniu zakażeń cirkowirusem świń

Circowirus świń typ 2 (PCV 2) występuje powszechnie (ubikwitarnie) w populacji świń na całym świecie. Badania serologicznie wykazały, że prawie 100% świń ze stad zbadanych w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie posiadało przeciwciała dla tego wirusa. 

PMWS występuje w zasadzie wszędzie tam, gdzie prowadzony jest intensywny chów świń. W Europie kliniczne przypadki PMWS potwierdzono przede wszystkim w dużych stadach świń, w których obserwowano kliniczne objawy tej choroby. Szczególnie dużo ognisk tej choroby stwierdza się aktualnie w Danii, Hiszpanii, w Niemczech i w USA oraz Kanadzie. Wirus ten jest jednoznacznie potwierdzonym czynnikiem etiologicznym takich zespołów chorobowych jak, poodsadzeniowy wielonarządowy zespół wyniszczający (porcine multisystemic wasting syndrom – PMWS),  zespół zaburzeń w rozrodzie świń oraz zespół zaburzeń przewodu pokarmowego u warchlaków i tuczników. Wszystkie wymienione zespoły chorobowe określa się w Europie skrótem PCVD – porcine circovirus diseases – choroby cirkowirusowe świń.

Gatunkami wrażliwymi na zakażenie PCV 2 są świnie i dziki. Aktualnie największe straty spowodowane są występowaniem PMWS oraz zaburzeniami w rozrodzie świń. Do infekcji PCV 2 dochodzi przez kontakt świń wrażliwych ze zwierzętami zakażonymi oraz ich wydzielinami, lub drogą erogenną. Wirus ten może przekraczać barierę łożyskową i zakażać płody wewnątrzmacicznie. Cirkowirusy mogą wywoływać zakażenia przetrwałe. Wykazano, że wirus może utrzymywać się w organizmie przez długi okres, mimo obecności przeciwciał. Choroba dotyczy zazwyczaj świń w wieku 2 – 4 miesięcy i występuje we wszystkich rodzajach ferm. Najbardziej charakterystycznym objawem PMWS jest postępujące wyniszczenie organizmu. Często stwierdza się bladość skóry, podwyższoną ciepłotę ciała, brak apetytu, zaburzenia oddechowe, rzadziej biegunkę. W początkowej fazie choroby może dochodzić do powiększenia węzłów chłonnych,

W Polsce, badania kliniczne i laboratoryjne, w zakresie występowania PMWS w chlewniach krajowych przeprowadzono w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach. Wykazano, że w 80% ferm o liczbie loch powyżej tysiąca, w których obserwowano objawy kliniczne typowe dla PMWS wśród warchlaków lub tuczników przyczyną tej choroby był PCV 2. W chlewniach liczących od 500 do 1000 loch wskaźnik ten sięgał 70%, w gospodarstwach od 100 do 500 loch około 50%.

Stanisław Ignatowicz

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Katedra Entomologii Stosowanej

Chemiczne metody zwalczania much w chlewni

Chemiczna metoda zwalczania much w chlewniach jest skuteczną metodą obniżania liczebności szkodnika i polega na stosowaniu produktów biobójczych do zwalczania owadów, czyli insektycydów. Tylko za pomocą insektycydów możemy gwałtownie wpływać na populację much i zmniejszać jej liczebność. Jest to metoda szybka, prosta i gwarantująca dość wyrównane wyniki i stosunkowo tania. Z tych powodów jest szeroko stosowana do niszczenia much w chlewniach.

Przed przystąpieniem do zwalczania much metodą chemiczną należy pomieszczenia inwentarskie odpowiednio przygotować do zabiegu chemicznego. Ściany i sufit obiektu należy oczyścić z pyłów, brudu i pajęczyn, a nawet je wygładzić. Duża ilość pyłu i brudu w pomieszczeniu pochłania zastosowany preparat i znacznie ogranicza kontakt much z naniesionym insektycydem. Aktywność wielu dobrych środków owadobójczych jest krótka w pomieszczeniach zapylonych i brudnych. Jeśli jest to możliwe, z chlewni należy ciągle i regularnie usuwać gnojowicę i zalegający obornik, w którym rozwijają się larwy różnych much, nie tylko muchy domowej.

Podczas dezynsekcji zwierzęta nie powinny przebywać w pomieszczeniu inwentarskim. W chlewniach należy opryskiwać powierzchnie ścian od 1 m wzwyż, aby trzoda chlewna nie kontaktowała się z naniesionym środkiem chemicznym. Podczas wykonywania zabiegu należy zwrócić uwagę, aby nie opryskać urządzeń służących do karmienia oraz miejsc składowania paszy. Przed wykonaniem opryskiwania należy przykryć, np. folią, brezentem lub grubym papierem wszystkie powierzchnie, z którymi pasza ma kontakt. Przed wprowadzeniem zwierząt opryskane ściany powinny być suche, a pomieszczenia dokładnie wywietrzone, przynajmniej przez kilka godzin.

Do zwalczania szkodliwych much służą insektycydy, które dzieli się na dwie grupy: (a) larwicydy – służą do zwalczania larw much, (b) adultycydy – środki do niszczenia osobników dorosłych much.

Robert Eckert

Instytut Zootechniki

– Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie

Trudny i decydujący rok dla wielu producentów świń

Niekorzystne relacje kosztów produkcji trzody chlewnej (a szczególnie kosztów pasz) do cen skupu utrzymać się mogą aż do żniw. Trudno jednak liczyć się przy obecnych gwałtownych zmianach w strukturze zasiewów ze znaczną obniżką cen zbóż. Prawdopodobnie postępujące duże ograniczenie pogłowia świń w Polsce, wpłynie korzystnie na podwyżkę cen skupu i poprawi relacje kosztów produkcji do cen surowca rzeźnego. Znaczna część producentów trzody chlewnej, szczególnie tych drobnych już zrezygnowała lub będzie rezygnować z tej gałęzi produkcji.

Obecne ceny pasz czy zbóż oraz ceny tuczników i tusz nie pozwalają zmienić pesymistycznego nastawienia producentów trzody chlewnej co do dalszej przyszłości. Relacje kosztów paszy do cen uzyskiwanych za surowiec rzeźny dalej są niekorzystne i do czasu żniw nie można oczekiwać radykalnych zmian. Trudno też oczekiwać raptownej poprawy cen skupu żywca czy też tusz w najbliższych miesiącach.

Przeanalizujmy na wstępie ceny pszenicy i jęczmienia w tym roku. Od początku roku cena pszenicy kształtowała się na poziomie nieco poniżej 900 zł za tonę, aby w końcu marca osiągnąć cenę ok. 930 zł/t. Cena jęczmienia na początku roku nie osiągała 800 zł/t, aby w marcu gwałtownie wzrosnąć do 850 zł/t. Cena soi kształtuje się na poziomie 1200 – 1250 zł/t. To poziom cen zbóż decydujących o kosztach produkcji tuczników. A jak kształtowała się cena skupu surowca rzeźnego. Biorąc pod uwagę masę tusz ciepłych, z początkiem tego roku wynosiła ona 4,5 zł/kg, aby z końcem marca wzrosnąć do poziomu 4,7 zł/kg, średnio za tusze klasy SEU. Są to więc wartości dla tusz powyżej 50% mięsności.

Struktura zakupu w zakładach prowadzących ocenę mięsności wskazuje, że zakup tusz klas S, E i U stanowi aż ok. 85% wszystkich ocenianych tusz. To dobra informacja, świadcząca o uzyskaniu pewnego, dość wysokiego standardu mięsności świń w kraju. Należy jednak podkreślić, że dotyczy to tylko części produkcji trzody chlewnej w kraju. Wiele tuczników jest bowiem skupowanych na masę żywą lub na wbc, ale bez oceny mięsności.

Posiadamy jednak w kraju już w znacznej części wysokiej wartości surowiec rzeźny. Można więc oczekiwać za taki surowiec lepszej ceny. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że nie jesteśmy osamotnienie w problemach złych relacji cen pasz do cen surowca rzeźnego. Na całym rynku europejskim od pewnego czasu obserwuje się znaczny spadek cen na tusze wieprzowe. W tabeli 1 podano ceny średnie w UE i w wybranych krajach za tusze klasy E (powyżej 55% mięsności).

Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Ważne zalecenia umożliwiające zmniejszenie zużycia paszy na jednostkę przyrostu masy ciała świń

Coraz droższe zboża, a w konsekwencji coraz droższa pasza, przy jednocześnie niskiej cenie żywca wieprzowego są główną przyczyną nie opłacalnej, od kilkunastu miesięcy, produkcji prosiąt i tuczników w Polsce, oraz w wielu rozwiniętych rolniczo krajach świata z USA włącznie.

W wielu gospodarstwach koszty paszy sięgają aktualnie 80% całkowitych nakładów na produkcję żywca wieprzowego. Można sądzić, że wraz z rozwojem produkcji biopaliw oraz wysokimi cenami ropy naftowej ceny zbóż pozostaną na wysokim poziomie. Dlatego też, dla poprawienia rentowności produkcji należy robić wszystko by ograniczyć zużycie paszy na przyrost jednostki masy ciała (m.c.) do możliwie najniższego poziomu. Dróg, które prowadzą do zmniejszenia zużycia paszy jest wiele. Wydaje się, że wielu hodowców zapomina o najprostszych.

Poniżej podano szereg przedsięwzięć, których efektem końcowym jest ograniczenie zużycia paszy przez świnie – na jednostkę przyrostu masy ciała.
Przede wszystkim należy pamiętać, że współczynnik wykorzystania paszy zależy w głównej mierze od właściwego zbilansowania mieszanki (dawki) pod względem energetyczno-białkowym oraz uwzględnienia profilu aminokwasowego, który powinien być zbliżony do białka komplementarnego.

Po drugie, zużycie paszy wzrasta w przypadku zwiększania wagi ubojowej świń – ponad optymalną. Dlatego też przy drogich paszach należy solidnie pilnować by tuczniki sprzedawać w  wadze, przy której zużycie paszy jest najmniejsze. Wskaźnik ten kształtuje się różnie w różnych krajach i zależny jest od wielu czynników. Przede wszystkim od aktualnych cen paszy i ceny 1 kg żywca.

            Z pewnością zużycie paszy granulowanej jest niższe niż paszy sypkiej. Wykorzystując pasze granulowane przede wszystkim poprawia się wykorzystanie paszy ale także wpływa się na zwiększenie dobowych przyrostów m.c. W fermach Pig Improvement Company (PIC) wykazano, że stosując pasze granulowane poprawiono współczynnik wykorzystania paszy o 7% i zwiększono dobowe przyrosty o 2%.

Ważny jest także stopień rozdrobnienia cząstek składników paszy. Dowiedziono, że optymalna z punktu widzenia wykorzystania wielkość rozdrobnionych składników paszy to 700 µ. Zwiększenie wielkości komponentów paszy o każde 100 µ wpływa na pogorszenie jej wykorzystania o 1,3%, co oznacza, że w przypadku paszy, do produkcji której użyto cząsteczki rozdrobnionego ziarna o wielkości 1100 µ, jej zużycie będzie o ponad 5% większe w stosunku do zużycia paszy, do produkcji której wykorzystano komponenty o wielkości 700 µ.

Myśląc o ograniczaniu zużycia paszy należy konsekwentnie zwalczać szczury. Warto pamiętać, że dorosły szczur zjada około 9 kg paszy/rok, co oznacza, że około 30 szczurów zje paszę niezbędną dla odchowania jednego tucznika.

Zbigniew Domagalski

Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Oddział Poznań

Wentylacja mechaniczna w budynku inwentarskim

Wjednym z poprzednich wydań Trzody Chlewnej omówione zostały rodzaje wentylacji naturalnej i elementy służące do jej realizacji. Teraz przedstawione zostaną niektóre pojęcia występujące w wentylacji mechanicznej oraz niektóre elementy składowe tego systemu.

Rodzaje wentylacji mechanicznej

Wśród systemów wentylacji mechanicznej rozróżnia się systemy podciśnieniowe, nadciśnieniowe i neutralne. Nad przepływem powietrza można tylko wtedy zapanować, gdy powietrze wchodzi do pomieszczenia wyłącznie przez zaplanowane wcześniej otwory. Aby został spełniony ten warunek, zaleca się wybór podciśnieniowego systemu wentylacyjnego, w przypadku gdy powierzchnia nieszczelności stanowi więcej niż 30% planowanych otworów wlotowych zimą. Budynek uznaje się za szczelny wtedy, gdy suma nieszczelności stanowi najwyżej 30% powierzchni wprowadzanego powietrza w zimie. Ten jak i inne sposoby wentylacji mechanicznej realizowany jest przez wentylatory umieszczone w ścianach bocznych albo w dachu budynku. Powietrze tuż za wentylatorem ma dużą energię, przeciwnie do powietrza wchodzącego, które ma małą energię i porusza się po drodze najmniejszego oporu, wchodząc nie tylko przez zaprojektowane wloty ale również przez nieszczelności w oknach, drzwiach i otworach w systemach żywienia i usuwania gnojowicy. Jak wobec tego określić ilość powietrza, którą należy doprowadzić i wyprowadzić z budynku? O tym informuje wskaźnik zwany wielkością wentylacyjną.

Wielkość wentylacyjna

Jest to wskaźnik, mówiący o tym jaką ilość powietrza należy doprowadzić do pomieszczenia inwentarskiego w ciągu godziny, w przeliczeniu na jednostkę masy zwierząt – zwykle na sztukę fizyczną (SF) lub dużą jednostkę przeliczeniową (DJP). Wielkość tą określa się w m³/h/SF. W tabeli 1 przedstawione są zalecane wartości wielkości wentylacyjnej.

Tabela 1. Wielkości wentylacyjne dla wybranych grup zwierząt