Aleksander Skoracki

Poznań

Dlaczego świnie kaszlą?

Kaszel jest najlepiej rozpoznawalnym objawem klinicznym. Jest to odruch wywołany przez drażnienie błony śluzowej dróg oddechowych przez wdychane pyły, szkodliwe gazy lub toczący się proces chorobowy (zapalny).

Przyczyną kaszlu jest reakcja organizmu na podrażnienie receptorów nerwowych zlokalizowanych w gardle, tchawicy, oskrzelach i oskrzelikach. Drażnienie receptorów jamy nosowej powoduje kichanie. Kaszel jest reakcją obronną organizmu umożliwiającą usuwanie z dróg oddechowych różnorakich ciał obcych i śluzu gromadzącego się w wyniku drażnienia lub procesu zapalnego. Kaszel nie jest chorobą, a jedynie objawem stanu, który toczy się w układzie oddechowym. W przypadku stwierdzenia nasilenia częstotliwości i intensywności kaszlu u świń zawsze należy podjąć leczenie jego przyczyny, gdyż może to doprowadzić do powstania (rozwinięcia się) zapalenia oskrzeli lub płuc.

Choroby atakujące układ oddechowy mają szczególne znaczenie ze względu na rozmiar strat jakie powodują. Schorzenia atakujące drogi oddechowe, choć często nie prowadzą bezpośrednio do śmierci, w ogromnym stopniu obniżają wyniki produkcyjne. Zdrowy i sprawny układ oddechowy, to podstawowy warunek dobrego wykorzystania paszy i szybkiego tempa wzrostu, a od tych parametrów zależy rentowność produkcji.

Na spotkaniach z hodowcami i producentami trzody chlewnej, a także na forach internetowych pojawia się często pytanie podobne do tego, które zacytuję: „Mam takie pytanie, jak można wyleczyć kaszel u warchlaków i tuczników. W mojej chlewni nie jest zimno a i tak, czy lato czy zima, świnie kaszlą a przy okazji nic nie jedzą. Chciałbym wyleczyć definitywnie tą chorobę z mojej chlewni, gdyż spowalnia ona przyrost masy. Nie wiem jak temu zaradzić. Antybiotyki nie pomagają „. Mimo iż wielu prelegentów i autorów stara się odpowiedzieć na cytowane pytanie, brak jest odpowiedzi jednoznacznej. A to za przyczyną złożoności problemu.

Zespół oddechowy świń (PRDC).

Intensywny kaszel jest przede wszystkim objawem toczącego się procesu chorobowego w drogach oddechowych. Zazwyczaj jest on wynikiem zakażeń mieszanych wywołanych różnymi drobnoustrojami bezwzględnie lub warunkowo chorobotwórczymi. Dokładne ustalenie przyczyny kaszlu i postawienie jednoznacznej diagnozy często sprawia duże trudności lub jest wręcz niemożliwe.

Ze względu na kompleksowość spotykanych syndromów chorobowych oraz mnogość przyczynową, chorobom układu oddechowego świń nadano nazwę zespołu oddechowego świń (PRDC). Do przyczyn zakaźnych zalicza się bakterie, wirusy, mykoplazmy a także pasożyty. Przyczyny niezakaźne usposabiające do wystąpienia chorób układu oddechowego to czynniki środowiskowe (temperatura, gazy szkodliwe, pyły w powietrzu, przeciągi) i technologiczne (złe zarządzanie, stres, nadmierne zagęszczenie).

Główne choroby bakteryjne to pastereloza, pleuropneumonia, ZZZN, streptokokoza, choroba Glässera. Wśród chorób wirusowych najczęściej występuje influenza (grypa), PRRS, cirkowiroza (PMWS), a rzadziej choroba Aujeszkyego. Migrująca przez płuca larwa glisty świńskiej (Ascaris suum) wywołuje ataki kaszlu i może, w uszkodzonej tkance płucnej, prowadzić do zapoczątkowania procesu chorobowego.

Błędy technologiczne prowadzą do obniżenia sprawności układu odpornościowego zwierząt. Najczęściej popełniane są w tzw. krytycznych fazach produkcji i dotyczą przede wszystkim okresu: odsadzenia, tworzenia nowych grup technologicznych, transportu i przemieszczania zwierząt do innych pomieszczeń. Do osłabienia organizmu prowadzi także nadmierne zagęszczenie zwierząt i niekorzystny mikroklimat w chlewni – duszno, parno, zimno lub zbyt ciepło, przeciągi, duża wilgotność oraz zwiększona ilość pyłów i gazów szkodliwych w pomieszczeniu.