Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Egzotyczne komponenty białkowe w żywieniu świń

Deficyt białka paszowego w Polsce oraz globalizacja produkcji i handlu powodują, że do naszego kraju coraz częściej trafiają ciekawe pasze pozyskiwane z egzotycznych roślin. Stanowią one co prawda marginalną grupę komponentów białkowych, ale możliwe, że w niedługim czasie będą bardziej dostępne, a cena zachęci wielu hodowców do wprowadzenia ich do swoich chlewni. Warto zatem znać możliwości ich zastosowania oraz poznać charakterystykę.

Podstawową grupę komponentów importowanych stanowią śruty lub produkty przetwarzane z roślin oleistych. Do najbardziej popularnych należą produkty uboczne powstałe po wytłoczeniu oleju z nasion słonecznika, orzechów arachidowych, nasion bawełny, owoców palmy, kokosu i ziarna sezamu (Tabela 1).

W 2006 roku światowa produkcja bawełny wynosiła 42,4 miliony ton, słonecznika 28,2 mln ton, orzeszków ziemnych 23,9 mln ton, nasion palmy olejowej 9,2 mln ton, kopry 5,0 mln ton a sezamu 3,3 mln ton. Jednocześnie wyprodukowano 18,84 mln ton śruty bawełnianej, 11,29 słonecznikowej(2007 r. – 12,3 mln ton), 6,39 arachidowej, 4,85 palmowej, 1,75 kokosowej i 1,05 mln ton śruty sezamowej.

Zużycie śrut i makuchów z roślin oleistych z przeznaczeniem na żywienie zwierząt z każdym rokiem wzrasta i przewiduje się, że tendencja ta się utrzyma i będzie uzależniona głównie od dostępności i ceny komponentów. 

Słonecznik

Śruta słonecznikowa jest produktem ubocznym uzyskiwanym podczas wytłaczania i ekstrakcji oleju z nasion słonecznika. Największymi producentami oleju i śruty są Rosja, Argentyna, Unia Europejska, Chiny, Indie, Ukraina, Turcja, RPA i USA.

Śruta słonecznikowa jest trzecią pod względem popularności śrutą wysokobiałkową (po sojowej i rzepakowej) stosowaną w Polsce. Do obrotu dopuszczona jest śruta poekstrakcyjna słonecznikowa uzyskana jako produkt uboczny przy ekstrakcji oleju z nasion słonecznika oraz śruta poekstrakcyjna z nasion słonecznika częściowo obłuszczonych – produkt uzyskany przy ekstrakcji nasion słonecznika, z których usunięto część łusek o maksymalnej zawartość włókna surowego w suchej masie wynoszącej 27,5%.

Krajowy import tego komponentu w roku 2007 wyniósł 12,5 tys. ton. Głównymi dostawcami na rynek krajowy są Ukraina, Rumunia i Węgry. Dużym atutem tej paszy jest przede wszystkim niska cena – od 350 do 450 zł/t, na rynku dostępny jest także makuch słonecznikowy – około 450 zł/t (źródło: internet, grudzień 2008).

Wartość odżywcza śruty słonecznikowej jest zróżnicowana i zależy głównie od metody odtłuszczania (wstępne wytłaczanie, ekstrakcja) i od formy materiału wyjściowego (nasiona łuszczone lub niełuszczone). Obecnie spotyka się także śrutę słonecznikową w formie peletów lub płatków.