Łukasz Wójcik

Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Oddział Poznań

Jak właściwie przechowywać ziarna zbóż po żniwach?

Wszyscy doskonale wiemy jak ważna jest jakość produkowanej żywności. Aby można ją zapewnić, do produkcji musimy używać składników najwyższej jakości oraz zagwarantować możliwie najlepszy proces produkcyjny, którego początkiem w przypadku zbóż jest zbiór a następnie przechowywanie.

W okresie żniw, powracają problemy związane ze zbiorem i zagospodarowaniem olbrzymiej masy ziaren. Najwięcej zebranego ziarna, średnio rocznie 66,5% zbiorów własnych, przeznacza się na pasze. Zebrane ziarno zbóż bez względu na jego przeznaczenie musi spełniać określone wymagania jakościowe, tzn. powinno być dojrzałe, zdrowe, dobrze wykształcone, o swoistym zapachu i kolorze, bez zapachu stęchłego, fermentacji, bez objawów zjełczenia, pleśni i bez porażenia szkodnikami zbożowymi. Ziarno to nie powinno być bardziej wilgotne niż 14,5% a zawartość zanieczyszczeń nie może przekroczyć 6%. Temperatura ziarna nie powinna przekraczać 17 stopni C.

Wobec tak sformułowanych wymagań konieczne jest dostosowanie magazynów w gospodarstwach do szybkiego i zmechanizowanego odbioru ziarna oraz wyposażenia ich w maszyny i urządzenia niezbędne do przyjęcia ziarna luzem oraz do jego zabezpieczenia i zmagazynowania.

Zebrane kombajnem ziarno, często o wilgotności przekraczającej 14% i temperaturze powyżej 17 stopni C, oraz posiadające wysoki stopień zanieczyszczenia jest nieprzydatne do przechowywania i dlatego przed zmagazynowaniem powinno być poddane konserwacji. Istotnym zagrożeniem dla jakości ziarna jest działalność grzybów chorobotwórczych, polegającą na wydzielaniu mikotoksyn. Takie ziarno nie nadaje się na cele konsumpcyjne ani siewne. Da się tego uniknąć poprzez stosowanie odpowiednich urządzeń do przechowywania zboża.

Metody kontroli wilgotności ziarna

Jednym z podstawowych parametrów podczas magazynowania ziaren zbóż jest ich wilgotność. Aby mieć pewność, że jest ona odpowiednia, należy ja mierzyć używając odpowiedniego sprzętu np. takiego jak miernikG7 (rys. 1). Jest to mikroprocesorowy miernik wilgotności ziaren zbóż i nasion roślin, przeznaczony jest głównie do testowania zawartości wilgoci w nasionach zbóż w czasie żniw i podczas jego przechowywania. Pomiar dokonywany jest metodą próbki lub przy pomocy zewnętrznych sond pomiarowych, stosowanych do kontroli wilgotności ziarna i siana. Posiada kalibracje dla 11 następujących gatunków ziaren: jęczmień, kukurydza, siemię lniane, owies, rzepak, ryż ciemny (nie łuskany), sorgo, soja, kawa, pszenica i żyto. Tego rodzaju mierniki są łatwe w obsłudze i nie wymagają specjalistycznej wiedzy z zakresu metrologii.