Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Leptospiroza świń – możliwości uwalniania stada od choroby

Leptospiroza jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych w skali globalnej chorób układu rozrodczego świń. Jej czynnikiem etiologicznym są patogenne serowary krętków z rodzaju Leptospira. Opisano dotychczas ponad 230 chorobotwórczych serowarów tych drobnoustrojów.

Prawie wszystkie ssaki domowe i dzikie są wrażliwe na zakażenia leptospirozą, przy czym istnieje swoistość serotypowa leptospir z niektórymi gatunkami zwierząt. Świnie stanowią wśród gatunków udomowionych jeden z głównych rezerwuarów leptospir. Zakażenia drobnoustrojami z rodzaju Leptospira stanowią niejednokrotnie w stadach trzody chlewnej uciążliwy, długotrwały problem oraz przyczynę istotnych strat ekonomicznych. Leptospiroza jest poważną zoonozą.

Czynnik etiologiczny

Czynnikiem etiologicznym omawianej choroby są drobnoustroje z rodzaju Leptospira. Obecnie spotyka się dwa sposoby podziału systematycznego wymienionych drobnoustrojów. Zgodnie z pierwszym, opartym na właściwościach antygenowych, w rodzaju Leptospira wyróżnia się dwa gatunki: Leptospira interrogans (obejmujący leptospiry patogenne) i Leptospira biflexa (grupująca leptospiry saprofityczne). W obrębie każdego gatunku wyróżnia się serowary. W obrębie Leptospira interrogans znanych jest obecnie ponad 200 serowarów (np. L. pomona lub L. tarassovi).

Pomimo znacznej liczby patogennych serowarów leptospir, nie wszystkie z nich odgrywają jednakowo istotną rolę w patologii poszczególnych gatunków zwierząt. Zakażenia świń wywoływane są najczęściej przez serowary: Pomona, Tarassovi, Canicola, Icterohaemorrhagiae, Sejroe, Grippotyphosa, Bratislava. W Polsce przypadki leptospirozy wywoływane są najczęściej zakażeniami świń serowarami Pomona, Tarassovi, Canicola, ostatnio coraz częściej Bratislava.

Leptospiry mogą przeżywać w wodzie, zależnie od jej pH i temperatury, kilka do kilkudziesięciu dni. Optymalne dla nich pH wynosi 7,0 – 7,2. Mogą również przetrwać w wilgotnej glebie.

Objawy kliniczne

Leptospiroza jest chroniczną, chorobą zakaźną. W wyniku subklinicznej infekcji prośnych loch może dojść do zakażenia wewnątrzmacicznego. Obok poronień i martwo urodzonych prosiąt, zakażenie mniej zjadliwymi serotypami leptospir może prowadzić do problemów ze skutecznym pokryciem oraz do niepłodności. Ronienia mają miejsce zazwyczaj w trzecim trymestrze ciąży (90 – 110 dzień ciąży). Zakażenia, w zależności od nasilenia, przebiegu i rozprzestrzeniania w stadzie mogą być przyczyną poważnych strat gospodarczych na fermach o pełnym cyklu produkcji.