Stanisław Ignatowicz

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Katedra Entomologii Stosowanej

„… Pan Bóg stworzył muchę żeby ptaszek miał co jeść …”

(Zbigniew Herbert)

Muchy i chemiczne metody ich zwalczania

Muchy należą do rzędu owadów dwuskrzydłych (Diptera) zwanych też muchówkami. Posiadają tylko jedną parę skrzydeł, gdyż druga para została zredukowana do małych przezmianek, pełniących funkcję utrzymywania równowagi w czasie lotu. Muchówki są bardzo zróżnicowaną grupą stawonogów, do których należą szkodniki roślin (śmietki, połyśnica, nasionnica trześniówka), owady krwiopijne (komary, bolimuszka kleparka), owady o dużym znaczeniu sanitarnym (mucha domowa, ćmianki, wywilżny) i nawet pasożyty innych owadów (rączyce).

W rozwoju muchówek wyróżnia się następujące stadia rozwojowe: jajo, larwa, poczwarka w skórzastej wylince ostatniego stadium larwalnego (bobówka) i osobnik dorosły. Larwy muchówek są zwykle beznogie, robakowate, często bez wyraźnie wykształconej puszki głowowej, ze zredukowanym aparatem gębowym, najczęściej w postaci haków, wciąganymi do przedniego odcinka ciała. Środowisko życia larw zupełnie jest inne od siedlisk zajmowanych przez osobniki dorosłe. Larwy komarów rozwijają się w wodzie, natomiast osobniki dorosłe przebywają w wilgotnych zaroślach. Larwy większości muchówek żyją w ukryciu, wewnątrz rozkładających się substancji, w tkankach roślin, zwierząt i owadów, w wodzie, w mule dennym. Larwy żerują też na roślinach i zwierzętach.

Od tysięcy lat człowiekowi i jego zwierzętom inwentarskim towarzyszy mucha domowa. Jest tak pospolita, że można ją określić jako „najbardziej domowe zwierzątko”.

Z życia muchy domowej

Po kilku dniach po opuszczeniu bobówki samica muchy domowej umieszcza jaja na wilgotne śmieci, odpady kuchenne, na kał, obornik, w gnojowicę świń, w odchody drobiu i innych zwierząt inwentarskich i domowych, ale zawsze na każdej substancji organicznej ulegającej fermentacji. Jaja są składane w złożach po 75-100 jaj, a takich porcji mucha tworzy 5-6 w ciągu życia. Jaj much są małe, białe i wydłużone. Jeśli w pomieszczeniu temperatura powietrza waha się od 17 do 20oC, wówczas już po 8-15 godzinach ze złożonych jaj wylęgają się larwy, które zagłębiają się w substrat, który zjadają.

Larwy much intensywnie żerują, szybko rosną i stopniowo zamieniają swoje podłoże, w którym bytują, w półpłynną masę. Larwy linieją trzykrotnie. Starszy czerw przebywa tuż pod powierzchniową warstwą kału, gnojowicy lub obornika. W końcu wyrośnięte larwy porzucają wilgotne środowisko i przechodzą do suchych miejsc, takich jak piasek, suchy nawóz, szpary w ścianach, worki po paszy, w których przepoczwarczają się. Z poczwarek po 5 dniach (w temp. 20oC) wychodzą osobniki dorosłe muchy, które już po kilku godzinach mogą łączyć się