Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Produkcja świń w Hiszpanii – integracja oraz wykorzystywanie osiągnięć naukowych – czynniki determinujące dynamiczny rozwój branży*

Trzydzieści lat temu skala produkcji świń w Hiszpanii była równa tej, którą mieliśmy w Polsce. W ówczesnym czasie z powodu występowania w tym kraju afrykańskiego pomoru świń (ASF) oraz klasycznego pomoru świń (CSF) Hiszpania nie mogła wyeksportować ani jednej świni czy też kg mięsa, a nawet znanych powszechnie szynek iberico czy serrano.

Dane produkcyjne

Aktualnie Hiszpania jest czwartym na świecie i drugim w Europie producentem świń. W roku 2011 odchowano w tym kraju około 42 miliony tuczników. Wyprodukowano ponad 3,5 miliona ton wieprzowiny. Z tej ilości 58% stanowiło mięso kulinarne, natomiast 42% mięsa wykorzystano w przetwórstwie. Należy nadmienić, że 20 lat wcześniej (1990) wyprodukowano w tym kraju około 1,788 tysięcy ton wieprzowiny – czyli ilość 2 razy mniejszą. 

W roku 2011 przemysł mięsny z wartością produkcji przekraczającą 19,5 mld euro zajął w Hiszpanii czwartą pozycję w tworzeniu PKB, mając 14% udziału w związanym z produkcją przemysłową PKB i 2% w całkowitym PKB.

W produkcji i przetwórstwie wieprzowiny zatrudnionych jest 83 000 pracowników. Pracują oni m.in. w około 600 rzeźniach, 2500 zakładach rozbiorowych oraz 5100 małej i średniej wielkości zakładach przetwórczych. Samowystarczalność Hiszpanii w zakresie produkcji wieprzowiny w roku 2011 sięgała 152,1%. Oznacza to, że co najmniej 1 z 3 wyprodukowanych tuczników, dla zrównoważenia popytu i podaży, musiał zostać wyeksportowany. W roku 2011 wywieziono poza granice Hiszpanii ponad 1,4 mln ton świeżego mięsa oraz około 116 tysięcy ton przetworów mięsnych oraz ponad 900 tysięcy tuczników. Warto dodać, że 8 lat wcześniej (2003) wyeksportowano z Hiszpanii połowę tej ilości, czyli około 731 tysięcy ton wieprzowiny. Przychód z eksportu zwierząt i mięsa wyniósł w tym roku 3,6 mld euro, z tego 85% stanowiła wieprzowina. Efekty związane z eksportem omawianego gatunku mięsa były w roku 2011 o 17% większe niż w roku 2010. W okresie od stycznia do sierpnia 2012 eksport wzrósł o kolejne 10%.

Około 76% eksportu skierowane jest do krajów UE – głównie do Francji, Portugalii i Włoch, a 24% poza UE, przede wszystkim do Chin, Rosji i Korei Płd. Dynamika wzrostu sprzedaży poza UE rośnie zdecydowanie szybciej.

Przedstawione, niezwykle korzystne wyniki omawianego sektora produkcji rolnej, są w roku 2011 udziałem około 90 tysięcy hiszpańskich producentów świń. Jednakże, podobnie jak we wszystkich krajach Europy ich liczba z roku na rok dynamicznie maleje. Liczba farm utrzymujących świnie w okresie od 2007 do 2011 r. zmniejszyła się o około 38%, natomiast liczba wyprodukowanych w tym czasie tuczników zwiększyła się o około 10%. Powyższe dane wskazują na szybko postępującą koncentrację produkcji. Powyższa hipoteza znajduje odzwierciedlenie w analizach Instytutu Badan Rolniczych (Institute for Agriculture Investigations – IRTA). Według danych tego instytutu średnie stado loch w roku 1999 liczyło 292 samice, a w 2012 – 880 szt. Wraz z koncentracją ma miejsce istotna poprawa efektywności chowu świń. W roku 1999 odsadzano od lochy 22 prosięta, a w roku 2012 – średnio 26 prosiąt. Z każdym kolejnym rokiem średnia liczba prosiąt odsadzonych od lochy wzrasta o 0,33 prosięcia. Bardzo dobre efekty uzyskano w zakresie poprawy efektywności wykorzystania paszy. W roku 2011 do produkcji 1 kg żywca potrzeba było średnio 2,65 kg paszy. Warto dodać, że w Polsce najlepsi producenci zużywają średnio 3,5 kg paszy na wyprodukowanie 1 kg żywca.

Porównując sytuację Hiszpanii i Polski w omawianym okresie (30 lat), należy się zastanowić, co spowodowało, że Hiszpania stała się ważnym światowym graczem na rynku wieprzowiny, a nasz kraj szybko traci swoją wysoką pozycję wśród producentów świń.