Małgorzata Kasprowicz-Potocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Produkty uboczne i odpadowe w żywieniu świń

Produkty uboczne i odpadowe z różnych gałęzi przemysłu z powodzeniem wykorzystać można w żywieniu świń na mokro i na sucho. Najczęściej zadawane przez hodowców pytania dotyczą możliwości wykorzystania w żywieniu trzody chlewnej odpadów piekarniczych (czerstwe pieczywo, ciastka, wafle), owocowych i warzywnych (wytłoki, pulpy), wysłodków buraczanych, melasy czy serwatki. Dzięki takim produktom, a także wprowadzeniu nowych technologii zadawania pasz, koszt żywienia tucznika można znacząco obniżyć.

Przy wprowadzaniu nowych lub nieznanych produktów należy jednak zawsze rozważyć wiele kwestii, np.: jaki jest skład pokarmowy nowego komponentu i czy jest on odpowiedni dla zwierząt? Czy wprowadzenie takiego komponentu do paszy może wiązać się z ryzykiem dla zwierząt lub ludzi (zakażenia, mikroorganizmy, biegunki)? Czy wprowadzenie produktu wymaga dodatkowych nakładów (pracy, czasu, wyposażenia)? Czy zysk ze stosowania takiego produktu pokryje ewentualne straty wynikające z jego stosowania (spadek produkcyjności, spadek mięsności)? Czy dostępność produktu jest na tyle duża, że jest on możliwy do stosowania w dłuższym okresie czasu (stała dieta)?

Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierniczego

Wielu producentów świń chętnie korzysta z odpadów piekarniczych, jednak nie zawsze wiadomo, jak z nimi prawidłowo postępować. Produkty te często oferowane są przez firmy w bardzo atrakcyjnych cenach.Na rynku pojawiły się także wyspecjalizowane firmy, które pozyskują duże ilości odpadów przemysłu spożywczego i są w stanie zapewnić gospodarstwu cykliczne ich dostawy. Skład takich produktów w zależności od pochodzenia i stopnia przetworzenia może być jednak różny (Tabela 1).

Tabela 1. Przykładowe produkty odpadowe analizowane w laboratorium Katedry Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej, UP w Poznaniu

Atrakcyjność produktów odpadowych w znacznym stopniu zależna jest od ich ceny. Okazjonalnie producenci trzody mogą wykorzystywać różne produkty żywieniowe, jako substytuty komponentów zwykle stosowanych w żywieniu. Produkty alternatywne stają się także dużo bardziej atrakcyjne przy wzroście cen zwykłych produktów paszowych.

Najpowszechniej stosowanym produktem odpadowym jest chleb (świeży lub czerstwy). Jest on dla zwierząt głównie źródłem węglowodanów (Tabela 2). Doświadczeni hodowcy stosujący w żywieniu świń chleb zwracają jednak uwagę na kilka ważnych aspektów:

• Wartość odżywcza chleba w stosunku do kukurydzy stanowi w żywieniu świń równowartość około 75 do 80%, dlatego, jeśli cena chleba stanowi do 80% ceny kukurydzy, to jego stosowanie jest ekonomicznie uzasadnione.
• Skarmianie chleba może powodować u świń problemy związane z niskim udziałem włókna (<1%), dlatego dawkę należy uzupełniać innymi jego źródłami.
• Świeży chleb zawiera około 36% wody, co powoduje rozcieńczenie energii i składników pokarmowych. Chleb zawiera także niski poziom tłuszczu.
• Dawki z udziałem chleba powinny być odpowiednio uzupełniane dodatkami mineralno-witaminowymi oraz wysokiej wartości białkiem.
• Stosowanie znacznych ilości chleba w tuczu może prowadzić do otłuszczania świń.