Roman Kołacz

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Rola wody i pojenie świń

Woda stanowi 80% masy ciała nowo narodzonego prosięcia i około 53% masy ciała tucznika. Zwierzę może utracić praktycznie wszystkie zapasy tłuszczowe i około połowę swojego białka i wciąż pozostaje przy życiu. Utrata natomiast 10% wody może zakończyć się śmiercią.

Woda jest więc ilościowo najważniejszym składnikiem organizmu świni i nie jest ona w nim mar­twym płynem, ale dzięki swoim korzystnym właściwościom, jest aktyw­nym czynnikiem umożliwiającym biochemiczne i biofizyczne przemiany będące symptomem życia. Przemiany biochemiczne odbywają się bowiem tylko wtedy, gdy reagujące ze sobą drobiny znajdują się w roztworze, przy czym generalnym rozpuszczalnikiem organizmu jest woda. W organizmie jest ona rozmieszczona w dwu przestrzeniach: śródkomórkowej i pozakomórkowej. Woda pozakomórkowa to woda śródmiąższowa i transcelularna tzn. zawarta w świetle jelit, jamach opłucnowych, drogach żółciowych, trzustkowych, moczowych, w płynie mózgowo-rdzeniowym i płynach stawowych. Woda jest istotną częścią składową żywych komórek i występuje w nich w postaci biologicznie związanej. Woda jest równocześnie składnikiem i środowiskiem wewnętrznym komórek, w którym przebiegają wszelkie reakcje fizykochemiczne związane z przemianą materii. Przy zwiększonej ilości wody w komórkach wzmaga się dysocjacja elektrolityczna i przyswajanie substancji odżywczych, a z tym wiążą się procesy wzrostu i rozwoju zarówno poszczególnych komórek jak i całego organizmu. Organizm może przyswoić tylko te składniki pokarmowe, które są rozpuszczalne w wodzie. Jeżeli zaś pokarm w swojej pierwotnej formie jest nierozpuszczalny (np. tłuszcz), to jest poddany w przewodzie pokarmowym takiej przeróbce, aby uzyskał tę właściwość, dzięki której może być transportowany i wchłonięty przez półprzepuszczalne błony komórkowe. Z gospodarką wodną jest ściśle związana przemiana materii a szczególnie soli mineralnych, które rozpuszczone w wodzie regulują ciśnienie osmotyczne i mają podstawowe znaczenie w tworzeniu struktury komórek. Woda, jako czynnik elektrolityczny, utrzymuje w tkankach i płynach ustrojowych prawidłowe ciśnienie osmotyczne i równowagę kwasowo-zasadową. Równowaga kwasowo-zasadowa jest jednym z głównych czynników chemicznej homeostazy organizmu, której zaburzenie prowadzi do choroby. Utrata anionów chloru prowadzi bowiem do zasadowicy, a utrata kationów sodu do kwasicy ustroju. Obecność soli kuchennej w organizmie sprzyja zatrzymywaniu wody. Natomiast sole potasu i wapnia sprzyjają raczej jej wydalaniu.

Czynniki wpływające na zapotrzebowanie na wodę przez świnie 

Zapotrzebowanie na wodę pitną przez świnie jest wypadkową działania wielu czynników. Zależy ono od  rasy zwierząt, stanu fizjologicznego, wieku, masy ciała, płci, od czynników biometeorologicznych związanych z porami roku, od składu i jakości pasz, pory ich skarmiania, od ilości zawar­tych w paszy soli mineralnych, od temperatury wody oraz od sposo­bu i częstości pojenia. Pragnienie świń zależy rów­nież od stanu zdrowia, a szczególnie od temperatury ciała oraz od działania środków farmakologicznych.