waldus11 pyta: Jak długo użytkujecie maciory? Do ilu wyproszeń jest uzasadnione trzymanie maciory?
Odpowiedzi na pytania Czytelników i Internautów z TCh numer 03/2012
waldus11 pyta: Jak długo użytkujecie maciory? Do ilu wyproszeń jest uzasadnione trzymanie maciory?
Długość okresu użytkowania reprodukcyjnego loch ma ważne znaczenie zarówno z punktu widzenia organizacji hodowli trzody chlewnej, jak i planowania oraz opłacalności towarowej produkcji prosiąt/warchlaków, a w dalszej kolejności tuczników. Doskonale wiedzą o tym ci rolnicy i właściciele ferm, którzy najpierw skrupulatnie notują, a potem analizują wszystkie koszty swojej produkcji świń.
Odpowiadając waldus11-owina FORUM TCh staś76 twierdzi, że w jego gospodarstwie zdrowa locha mająca dobre wskaźniki reprodukcyjne rodzi osiem miotów. Wg maćka* lochy powinny dawać średnio 4-5 miotów, najwyżej sześć, natomiast lukas1982 pisze, że w swoim gospodarstwie lochy likwiduje najczęściej po 5 i 6 miocie, a jeśli jakaś locha jest naprawdę dobra, to prosi się jeszcze siódmy raz.
Lochy używa się do rozpłodu przeważnie przez 3-4 lata (do 5-7 miotów). Najwyższą płodność i plenność lochy wykazują w okresie od 4 do 6 wyproszenia. Wiadomo, że w praktyce zdarzają się lochy, które dają dziesięć i więcej miotów, ale to raczej rzadkie przypadki.
Ponieważ głównym celem utrzymywania każdego stada loch jest wyprodukowanie jak największej liczby prosiąt w danym okresie (np. w ciągu roku), stado loch musi mieć odpowiednią strukturę, czyli określoną liczbę loch w kolejnych miotach (pierwiastki, z I, II, III i kolejnymi miotami). Liczba loch w każdej z grup decyduje o ogólnym wskaźniku wyproszeń dla danego stada. Najwyższe wskaźniki wyproszeń można uzyskać od loch w 3-6 porodzie (Tabela 1). Warto zwrócić uwagę, że proponowane przez specjalistów wielkości mogą być różne (Tabela 2).
W praktyce struktura stada loch w poszczególnych fermach zależy przede wszystkim od przyjętego schematu remontu stada, co z kolei ma wpływ na liczbę odsadzonych prosiąt średnio od lochy rocznie. Bywa czasami tak, że właściciel stada decyduje się na pozostawienie loch dobrze rodzących w 5 i 6 miocie i rezygnuje z zakupu nowych loszek. Niestety, takie postępowanie dezorganizuje strukturę stada loch powodując w dość krótkim czasie obniżenie efektywności produkcji prosiąt (spadek liczby prosiąt odsadzonych). Także wprowadzanie do stada zbyt dużej liczby loszek powoduje obniżenie liczby prosiąt odsadzonych w przeliczeniu średnio na lochę rocznie oraz dodatkowy wzrost kosztów zakupu i przygotowania loszek.
W Tabeli 3 przedstawiono strukturę stada loch w trzech różnych fermach (Ferma A – 1800 loch, ferma B – 800 loch, ferma C – 180 loch) oraz średnią liczbę prosiąt odsadzonych w tych fermach w przeliczeniu na jedną lochę w roku. Więcej szczegółów dotyczących przyjętych schematów remontu stada loch w fermach A, B i C oraz ich wpływu na produkcję prosiąt można przeczytać w artykule R. Eckerta (Trzoda Chlewna, 2007, nr 3, str. 20-24).
Liczba prosiąt odsadzonych w przeliczeniu na lochę rocznie zależy nie tylko od liczby miotów przypadających średnio na jedną lochę rocznie, ale także od liczby prosiąt żywo urodzonych średnio w miocie rocznie oraz śmiertelności prosiąt w okresie od urodzenia do odsadzenia, przy czym największy wpływ mają liczba miotów średnio od lochy rocznie (zależność na poziomie 52 %) i liczba prosiąt żywo urodzonych (zależność na poziomie 35 %).
Opr.: ACONAR
Tabela 1. Wskaźnik wyproszeń loch w kolejnych porodach*
Kolejne mioty |
Wskaźnik wyproszeń (w %) |
1 |
79,9 |
2 |
88,6 |
3 |
91,1 |
4 |
92,0 |
5 |
90,5 |
6 |
91,1 |
7 i więcej |
86,4 |
* Cyt. za: R. Eckert. Remont stada – właściwa struktura wiekowa loch. Trzoda Chlewna, 2007, nr. 3, str. 20-24
Tabela 2. Proponowany procentowy udział loch w kolejnych cyklach reprodukcyjnych wg różnych autorów
Kolejne mioty |
Procentowy udział loch w stadzie |
|
|
Wg A. Browna (1994)* |
Wg Y. Koketsu (2007) i K.J. Stalder (2006)** |
0 (loszki, przyszłe pierwiastki) |
– |
22 % stada |
1 |
18-20 % stada |
16 % stada |
2 |
16-19 % stada |
14 % stada |
3 |
15-18 % stada |
13 % stada |
4 |
14-16 % stada |
12 % stada |
5 |
13-15 % stada |
10 % stada |
6 i więcej |
15-25 % stada |
7 % stada |
7 i więcej |
– |
6 % stada |
* Cyt. za: R. Eckert. Remont stada – właściwa struktura wiekowa loch. Trzoda Chlewna, 2007, nr. 3, str. 20-24
** Cyt. za: J. Kulisiewicz i in.: Charakterystyka badań nad długością użytkowania loch. Przegląd Hodowlany (2010) nr 5, str. 7-12
Tabela 3. Struktura stada loch oraz liczba prosiąt odsadzonych (średnio od lochy/rok) w fermach A, B i C*
Kolejny miot |
Procentowy udział loch w kolejnych miotach |
||
Ferma A |
Ferma B |
Ferma C |
|
1 |
21,4 |
23,2 |
19,4 |
2 |
18,2 |
18,6 |
17,9 |
3 |
17,4 |
17,8 |
16,4 |
4 |
16,1 |
15,4 |
15,5 |
5 i więcej |
26,9 |
25,0 |
30,8 |
Średnia liczba prosiąt odsadzonych w przeliczeniu na lochę rocznie |
21,6 |
20,9 |
22,4 |
* Cyt. za: R. Eckert. Remont stada – właściwa struktura wiekowa loch. Trzoda Chlewna, 2007, nr. 3, str. 20-24