Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny

– Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

Zasady opieki weterynaryjnej nad tuczarniami

Celem publikacji jest przybliżenie opiekującym się tuczarniami lekarzom weterynarii zasad nadzoru weterynaryjnego, które w stopniu zasadniczym chronić powinny te obiekty przed wystąpieniem chorób, a w ostateczności ograniczać straty związane z ich ujawnieniem się.

Szacunkowe dane wskazują, że w roku 2009 zaimportowano do Polski z różnych krajów Europy, w tym przede wszystkim z Danii, Holandii i Niemiec, ale także np. z Litwy prawie milion prosiąt. Dodatkowo znaczne ilości prosiąt produkowane są w Polsce i przekazywane do tuczu przez fermy należące do właścicieli zagranicznych (Duńczycy, Amerykanie, Holendrzy). Można więc stwierdzić, że z każdym kolejnym rokiem coraz większa liczba tuczników odchowywanych w Polsce pochodzi ze stad podstawowych nie należących do polskich hodowców i producentów.

Oznacza to, że w łańcuchu produkcji wieprzowiny coraz częściej zajmujemy się najprostszym jej wycinkiem czyli odchowem tuczników. Ta niekorzystna z wielu powodów tendencja prawdopodobnie będzie się utrwalała tak długo jak długo krajowi producenci prosiąt nie zapewnią właścicielom tuczarni materiału – czyli prosiąt – konkurencyjnego w zakresie dostępności, ceny, zdrowotności i żądanej liczebnie stawki. Zakładając prawdopodobny rozwój tego sektora produkcji świń, należy brać pod uwagę również i to, że funkcjonujące już i powstające duże korporacje, przede wszystkim ze względu na problemy związane z ochroną środowiska, będą rozszerzały nakładczy system produkcji tuczników w „rozrzuconych” po kraju tuczarniach, koncentrując się przede wszystkim na wysoce specjalistycznej produkcji prosiąt.

Problemy zdrowotne w tuczarniach – fermy o cyklu otwartym – różnią się w stopniu zasadniczym od tych, które obserwujemy w chlewniach o pełnym – zamkniętym – cyklu produkcji, natomiast ich zakres jest z pewnością mniejszy.

Przede wszystkim w tuczarniach ryzyko wystąpienia choroby jest dużo większe. Wydaje się również, że w większości przypadków specjalistyczna wiedza hodowców i producentów prosiąt oraz przestrzeganie zasad bioasekuracji jest w obiektach o cyklu zamkniętym na wyższym poziomie niż ma to miejsce w chlewniach zajmujących się stosunkowo mało skomplikowanym tuczem świń.

Warunki i zasiedlanie tuczarni

Optymalnie zaprojektowana tuczarnia musi spełniać określone wymogi w zakresie warunków środowiskowych i niezwykle ważnego aktualnie dobrostanu zwierząt, a także przepisów dotyczących ochrony otaczającego tuczarnię środowiska. Tuczarnia powinna składać się z oddzielnych budynków tuczu, o powierzchni umożliwiającej jednorazowe i jednoczesne zasiedlenie całego budynku. Mając na uwadze przede wszystkim dobrostan zwierząt oraz ich zabezpieczenie przed chorobami kojce dla tuczników nie powinny być większe niż na 50 osobników. Przegrody między nimi winny być pełne. W celu zapewnienia właściwych, ze zdrowotnego punktu widzenia, warunków tuczu, konieczne jest zapewnienie świniom niezbędnej ilości światła. Powierzchnia okien do podłogi O:P w tuczarniach powinna kształtować się na poziomie 1:25; zaś współczynnik oświetlenia naturalnego (WON) powinien wynosić od 0,3 do 0,5. W przypadku oświetlenia sztucznego natężenie oświetlenia powinno sięgać 50 luxów. Minimalna powierzchnia podłogi przypadająca na tucznika do m.c.110 kg musi wynosić co najmniej 0,65 m². Jeżeli tuczniki są utrzymywane na ruszcie betonowym, maksymalna szerokość szczeliny dla warchlaków wynosi 14 mm, a dla tuczników 18 mm.