Bogdan Borowicz

Wielkopolskie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt

Filia w Wągrowcu

Zasady prawidłowego utrzymywania (warunki środowiskowe, dobrostan, sposób eksploatacji) rozpłodników w stacjach knurów

Na wartość rozpłodową knura użytkowanego w stacji unasieniania loch (SUL) mają wpływ jego osobnicze predyspozycje (genetyka, odchów) oraz szeroko rozumiane środowisko, w którym przebywa. Do wpływających na dobrostan warunków środowiskowych zaliczamy: system utrzymania, mikroklimat w pomieszczeniu, obsługę i żywienie. O prawidłowym oddziaływaniu wszystkich tych czynników na rozpłodnika świadczy objętość oddanego ejakulatu, koncentracja plemników, ich prawidłowa budowa morfologiczna, ruchliwość oraz zdolność do przeżycia. Czynniki te wpływają bezpośrednio na skuteczność inseminacji oraz długość użytkowania knura w centrum pozyskiwania nasienia.

Warunki utrzymania

W SUL w Wągrowcu knury utrzymywane są w kojcach indywidualnych o powierzchni przekraczającej 6 m². Tak duża powierzchnia kojca pozwala na swobodne obracanie się zwierzęcia w kojcu, jego wstawanie i kładzenie się. Ażurowe przegrody wykonane z pionowych rur pozwalają knurom widzieć, słyszeć i czuć inne osobniki a jednocześnie uniemożliwiają im wspinanie się na przegrody, co mogłoby doprowadzić do niebezpiecznych urazów. Zastosowane, zamiast tradycyjnej ściółki ze słomy, specjalnie przygotowane: odpylone, wysuszone i oczyszczone trociny z drzew iglastych, tworząc warstwę o odpowiedniej grubości, zapewniają knurom komfortowe warunki legowiskowe. Trociny zabezpieczamy przed rozwojem pleśni i grzybów. Należy w tym miejscu nadmienić o regularnym stosowaniu w chlewni preparatu do suchej dezynfekcji. Jest on wykorzystywany do celów dezynfekcyjnych, ale posiada również bardzo silne właściwości higroskopijne, przez co jest bardzo przydatny do osuszania ściółki i powietrza w chlewni; wpływa na regulację wilgotności względnej powietrza. Kolejną jego zaletą jest to, że absorbując mocznik, nie pozwala na jego przekształcenie się w amoniak.

Mikroklimat

Dopuszczalne wartości szkodliwych gazów w chlewni dla knurów kształtują się następująco: amoniak 0,01 ppm, dwutlenek węgla 0,35 ppm, siarkowodór 0,002 ppm. W stacji knurów w Wągrowcu monitorowany jest poziom tych parametrów i ich wartości nie odbiegają od dopuszczalnych. Przyjmujemy następujące zalecenia optymalnej temperatury i wilgotności względnej opracowane przez Instytut Zootechniki: temperatura min. 12ºC, max. 20ºC, optymalna 15-18ºC, wilgotność względna min. 60%, max. 85%, optymalna 70-75%.

W przypadku rozpłodników najważniejszą rzeczą jest stałe kontrolowanie temperatury oraz szybkie reagowanie na jej podwyższenie. Zbyt długie przebywanie knura w temperaturze powyżej 28ºC powoduje podwyższenie temperatury ciała, przegrzanie jąder, co skutkuje zaburzeniami w przebiegu procesu spermatogenezy. Pogarsza się jakość i żywotność nasienia oraz zmniejsza się libido knurów, gdyż obniża się poziom testosteronu odpowiedzialnego za popęd płciowy.