Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Znaczenie dodatków smakowo-zapachowych w żywieniu prosiąt

Małe pobranie paszy i biegunka są czynnikami, które mają negatywny wpływ na efektywność odchowu prosiąt. Wyniki badań wskazują, że szczególnie w pierwszym tygodniu po odsadzeniu występuje bardzo małe pobranie paszy przez prosięta. Wzrost pobrania paszy w tym okresie o każde 50 g/dzień wpływa na zwiększenie masy ciała w 28 dniu po odsadzeniu o ok. 870 g.

Wcześnie odsadzone prosięta często w okresie pierwszych 24-48 godz. nie pobierają paszy. W tym zakresie występują duże różnice między prosiętami w miocie. Niektóre prosięta nie pobierają paszy nawet przez pierwsze 3 dni, inne zaczynają interesować się paszą bezpośrednio po odsadzeniu. Apetyt prosiąt zależy od wielu czynników, takich m.in. jak potrzeby pokarmowe i pojemność przewodu pokarmowego (tab. 1). Zależy on również od jakości mieszanek paszowych, warunków utrzymania oraz stanu zdrowotnego prosiąt.

Tabela 1. Pobranie paszy u odsadzonych prosiąt (Whittemore 1998)

Wielkość spożycia paszy ma bardzo duży wpływ na morfologię przewodu pokarmowego. Odsadzenie wpływa na zmiany w strukturach funkcjonalnych jelita cienkiego. Mamy do czynienia z atrofią (zanikiem) kosmków jelitowych. W efekcie zmniejsza się ilość wydzielanych enzymów trawiennych, pogarsza się strawność i absorpcja składników pokarmowych. Z tego względu w tym okresie często obserwujemy problemy pokarmowe. Wiele czynników wpływa na zmiany zachodzące w przewodzie pokarmowym w okresie odsadzania prosiąt od loch. Jednym z najważniejszych czynników wpływających na podstawowe struktury jelita cienkiego (kosmki jelitowe) jest pobranie paszy. Im większe spożycie paszy po odsadzeniu tym niekorzystne zmiany są mniejsze. W przypadku utrzymania po odsadzeniu wysokiego pobrania paszy niekorzystne zmiany w jelicie ustępują po 4-5 dniach.

Analizując wpływ różnych czynników na pobranie paszy po odsadzeniu prosiąt należy stwierdzić, że duże znaczenie ma podawanie prosiętom paszy w okresie przebywania przy matce oraz jakość mieszanek stosowanych w żywieniu prosiąt odsadzonych.

Wiele obserwacji praktycznych wskazuje, że prosięta niechętnie pobierają paszę przed 21 dniem życia. Jednak postęp w zakresie jakości stosowanych mieszanek paszowych wpływa na coraz większe pobieranie mieszanek paszowych przez prosięta ssące. Zapewnienie odpowiedniego pobrania paszy stałej przez prosięta ssące, podobnie jak dobry stan zdrowotny, stymuluje szybkie pobranie paszy po odsadzeniu.

Wysoka strawność składników pokarmowych mieszanek jest głównym czynnikiem prowadzącym do zwiększenia pobrania paszy i poprawienia przyrostów masy ciała, bez wzrostu występowania biegunek. Strawność dawek jest funkcją strawności poszczególnych komponentów. Związana jest więc ściśle z rodzajem pasz i różnymi zabiegami technologicznymi stosowanymi podczas produkcji mieszanek dla prosiąt. Niedojrzały przewód pokarmowy oraz mniejsza odporność prosiąt wymagają stosowania mieszanek złożonych z komponentów o najwyższej wartości pokarmowej. Ponadto w produkcji mieszanek paszowych dla wcześnie odsadzonych prosiąt stosuje się różne zabiegi technologiczne zwiększające wartość pokarmową mieszanek.