Krzysztof Lipiński

Instytut Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa,

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Żywienie knurków

Ze względu na bardzo duże znaczenie knura w rozrodzie, należy zwrócić szczególną uwagę na jego poprawne żywienie już w okresie odchowu. Żywienie może wpływać na wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej oraz stopień rozwoju płciowego.

Wymienione cechy, istotne z punktu widzenia użytkowania rozpłodowego, mogą być pogorszone przez niewłaściwe żywienie i złe warunki utrzymania. Z drugiej strony, żywienie może poprawić użytkowość rozpłodową. Uzyskanie dobrego libido, wysokiej produkcji nasienia i płodności wiąże się z pokryciem specyficznych potrzeb knurków. Na tym etapie rozwoju knura głównym celem powinno być osiągnięcie przez zwierzę dojrzałości płciowej w normalnym czasie.

Żywienie w okresie wychowu może wpłynąć na osiągnięcie dojrzałości płciowej. Dutt i Barnhart (1959) żywiąc rosnące knurki na poziomie 100, 70 i 50% wymagań określonych w normach amerykańskich (NRC) obserwowali zróżnicowanie wieku osiągnięcia dojrzałości płciowej, który zmieniał się od 203 do 212 dni. Masa ciała była znacząco zróżnicowana i wynosiła odpowiednio: 101, 78 i 61 kg. Kim i in. (1977) również zaobserwowali, że zmniejszenie pobrania paszy wpłynęło na opóźnienie osiągnięcia dojrzałości płciowej. Obniżenie pobrania paszy o 30% wpłynęło na opóźnienie wieku osiągnięcia dojrzałości płciowej o 42 dni (knurki czystorasowe) i 30 dni (knurki mieszańce). W innych badaniach (Uzu, 1979) wykazano, że knurki żywione dietą o małej zawartości białka (120 g/kg) w porównaniu z knurkami, które otrzymywały 180 lub 230 g białka na kilogram mieszanki odznaczały się niższymi przyrostami masy ciała. Od knurków ze wszystkich grup pobierano nasienie po osiągnięciu masy ciała 88 kg. Wiek pierwszego pobrania był jednak zróżnicowany 193 (120 g), 182 (180 g) i 177 dni (230 g białka w kg mieszanki).

Przedstawione dane wskazują, że żywienie podczas odchowu może wpływać zarówno na wiek dojrzałości jak i stopień rozwoju płciowego młodych knurków.

W normalnych warunkach knurki osiągają dojrzałość płciową w wieku 5-8 miesięcy, kiedy ważą ok. 80-120 kg. Knurki powinny ważyć w wieku 6,5-7 miesięcy średnio 120 kg. W praktyce daje to przyrosty dobowe od urodzenia na poziomie ok. 600 g/dzień. W okresie od 25 do 120 kg przyrosty te kształtują się na poziomie 750 g/dzień. Bezpośrednio po osiągnięciu dojrzałości płodność knura nie jest wysoka i wzrasta, aż osiągnie maksimum w wieku 15-18 miesięcy, kiedy w ejakulacie pojawia się 20-100×109 plemników w 200-400 ml nasienia.

W okresie miedzy pierwszym a drugim rokiem życia wskazane jest żywienie knurów na poziomie zapewniającym przyrosty masy ciała ok. 180 – 250 g/dziennie (65 – 90 kg/rok). Po przybyciu knura na fermę istotne jest kontrolowanie masy ciała i kondycji. Nadmierny przyrost masy ciała lub otłuszczenie wpływają negatywnie na możliwości fizyczne knura i mogą w późniejszym okresie powodować problemy z kończynami. Zbyt skąpe natomiast żywienie wpływa nie tylko na kondycję, ale również na jakość i ilości plemników