Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Żywienie loch karmiących – cz. 1

Żywienie i zarządzanie stadem mają kluczowe znaczenie dla wykorzystania potencjału genetycznego loch. Uzyskiwane w praktyce wyniki produkcyjne są często niższe od potencjalnych możliwości. W dużej mierze ma to związek z niedostatecznym pokryciem potrzeb pokarmowych. Z tego względu istotne znaczenie ma poznanie potrzeb loch karmiących w tym zakresie.

Lochy, w okresie karmienia prosiąt, charakteryzują się dużym zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe, w tym na energię i białko (aminokwasy). Obecnie utrzymywane lochy produkują 10-12 kg mleka dziennie (Aherne 2007). Jego produkcja wzrasta z ok. 6 kg w 2 dniu laktacji do ok. 11-14 kg/dzień w 10 dniu laktacji. Szczyt produkcji jest osiągany ok. 17-19 dnia (w zależności od wielkości miotu i przyrostu masy ciała prosiąt), a lochy o największej wydajności produkują 15-17 kg mleka dziennie (Hansen i in. 2012).

Czynniki takie jak wielkość produkcji mleka, masa loch, liczebność miotu i długość laktacji wpływają na wymagania pokarmowe w tym okresie. Pokrycie potrzeb pokarmowych loch związane jest z wielkością pobrania paszy i wartością pokarmową stosowanych mieszanek paszowych. Poznanie aktualnej lub potencjalnej wielkości pobrania paszy pozwala na określenie parametrów wartości pokarmowej mieszanek.

Zapotrzebowanie loch karmiących na energię składa się z potrzeb bytowych i związanych z produkcją mleka, a te ostatnie stanowią 65-80% ogólnego zapotrzebowania. Z uwagi na duży wpływ ubytków masy ciała w laktacji na wyniki w kolejnych cyklach produkcyjnych poznanie potrzeb energetycznych, a przez to minimalizacja strat m.c., jest bardzo ważne. Istotne znaczenie mają w tym zakresie również uwarunkowania środowiskowe.

Potrzeby bytowe loch uzależnione są masy ciała i szacowane są na ok. 110 kcal EM na kg masy metabolicznej dziennie (NRC, 2012). Są to wartości nieco większe niż w przypadku loch prośnych (100 MJ). Dla loch o masie ciała od 150 do 300 kg zapotrzebowanie bytowe na energię może wzrastać z 20,3 do 34,1 MJ EM/dzień. Dla określenia potrzeb bytowy potrzebna jest informacja o masie ciała loch.

W prawidłowym oszacowaniu potrzeb energetycznych należy uwzględnić również uwarunkowania środowiskowe, w tym przede wszystkim temperaturę otoczenia. Przyjmuje się, że optymalna temperatura dla loch karmiących wynosi 18ºC. Dolna krytyczna temperatura strefy komfortu termicznego wynosi 18ºC, natomiast górna temperatura krytyczna, według różnych autorów wynosi 18-25ºC. Najczęściej przyjmuje się, iż wynosi 22ºC. W przypadku niższej temperatury otoczenia na każdy 1ºC poniżej 20ºC należy poziom energii zwiększyć o 0,67 do 1,34 MJ EM/dzień (przy wzroście masy ciała od 120 do 300 kg). W temperaturze powyżej strefy komfortu termicznego spada pobranie energii metabolicznej.  Określono, iż spadek pobrania energii metabolicznej wynosi 1,6% na każdy stopień dziennie powyżej 22ºC (22-25ºC), natomiast przy wyższych temperaturach otoczenia (pow. 25ºC) jest jeszcze większy i wynosi 3,67 MJ EM na każdy stopień dziennie (NRC 2012).